Toυ π. Σωφρόνιου Γκουτζίνη
Πρωτοσύγκελλου Ι.Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου
Aρχιμανδρίτη Οικουμενικού Θρόνου
Στο προηγούμενο τεύχος της «Κιβωτού» δημοσιεύθηκαν ενδιαφέρουσες σκέψεις του κ. Danion Vasile, από την ιστοσελίδα του Ι.Ν. Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού, σχετικά με τη σχέση των νέων με την Εκκλησία. Επίσης την ερχόμενη εβδομάδα πραγματοποιείται Συνέδριο Στελεχών Γραφείων Νεότητας των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος με μέριμνα της αρμόδιας Συνοδικής Επιτροπής στην πάντοτε φιλόξενη Ιερά Μητρόπολη Κίτρους και Κατερίνης. Τα ζητήματα λοιπόν της σχέσης των νέων με την Εκκλησία, αλλά και της ποιμαντικής ευαισθησίας της Εκκλησίας σε σχέση με την αγωγή της νεότητας είναι πάντοτε πρωτεύουσας σημασίας. Στις γραμμές που θα ακολουθήσουν θα δώσουμε κάποια στιγμιότυπα από συναντήσεις με νέους ανθρώπους, οι οποίες συνέβησαν σε διάφορα στάδια της μέχρι τούδε πορείας της ιερατικής μας διαδρομής.
Οι σκηνές που ακολουθούν χωρίς να είναι απολύτως αντιπροσωπευτικές, περιγράφουν υπαρκτές, αν όχι και επικρατούσες, τάσεις και νοοτροπίες:
Σκηνή 1η:
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, μαθητής Λυκείου, είχα την ευτυχία να έχω ως θεολόγο καθηγητή, άνθρωπο πολυπράγμονα, με έντονη παρουσία στην τοπική μας κοινωνία. Μεταξύ άλλων θέλησε να συγκροτήσει μία ενοριακή νεανική συντροφιά με πυρήνα εμάς τους μαθητές του και όποιους άλλους από τη γειτονιά το επιθυμούσαν. Ο ενθουσιασμός όλων μας πάγωσε όταν πληροφορηθήκαμε ότι η ενορία μας ζητούσε ενοίκιο για την άπαξ της εβδομάδας χρήση της αίθουσας μνημοσύνων. Το εγχείρημα ματαιώθηκε. Είχαμε εισπράξει ένα μεγαλόπρεπο ΟΧΙ που ακόμα μας «πονάει». Σίγουρα η ενορία δεν μας αισθανόταν ως δικούς της…
Σκηνή 2η:
Μεγάλη Μοναστηριακή Πανήγυρις. Μετά το πέρας του Εσπερινού περιφέρομαι στην αυλή υποδεχόμενος τους προσκυνητές. Κάποια στιγμή χαιρετώ το ένα παλληκαράκι γύρω στα 14: « Τι γίνεσαι, λεβέντη»; Για να εισπράξω την εξής αντίδραση: το παιδί στρέφεται προς τους γονείς και ρωτά: «Μπαμπά, μαμά, ο παπάς με είπε λεβέντη, μήπως δεν είναι αληθινός παπάς»; Φαίνεται πως είχα πολλά να μάθω ακόμη σχετικά με τους γλωσσικούς κώδικες που πρέπει να χρησιμοποιεί ένας αληθινός παπάς… Φυσικά ο νεαρός είχε μυηθεί σε αυτούς τους κώδικες από την πάντα ισχυρή στην επαρχία «παράδοση»…
Σκηνή 3η:
Απόδειπνο σε νεόδμητο ναό κατασκήνωσης στα πλαίσια νεανικού συνεδρίου. Με το πέρας του αποδείπνου με πλησιάζει ένας από τους φοιτητές που με συνόδευαν και μου ψιθυρίζει: «Πρόσεξε πάτερ, ο ναός είναι καινούργιος, αλλά τα πάντα παραπέμπουν στο χθες, τίποτε εδώ μέσα δεν έχει σχέση με το σήμερα, δεν θα πρέπει η εκκλησία να κάνει κάτι γι’ αυτό»; Επρόκειτο για νέο δημιουργικό, με έρωτα για τα πράγματα της Εκκλησίας και καλλιτεχνική ματιά. Ωστόσο ακόμη και αυτός αισθανόταν άβολα με την στατικότητα της εκκλησιαστικής τέχνης, που μαρτυρά ένα ευρύτερο πρόβλημα στη σχέση της Εκκλησίας με το σήμερα.
Σκηνή 4η:
Με ομάδα νέων εκπαιδευτικών, από αυτούς που τους χαρακτηρίζουμε συχνά εμείς οι και καλά «εκκλησιαστικοί» ως «άθεους», επισκεπτόμαστε μοναστήρι της περιοχής μας, το οποίο χτισμένο μέσα στη φύση και τους αγρούς διατηρεί ένα «χωριάτικο» χρώμα. Εκεί μετά την ξενάγηση και το κέρασμα δέχομαι το εξής ερώτημα: «Παρότι εδώ υπάρχει μία αυθεντικότητα, θα πρέπει να κάνετε κάτι με τη “θανατίλα” που γεμίζει τους ναούς. Γιατί δεν βλέπουμε τίποτε το ζωντανό εδώ μέσα; Ακόμη και τα πρόσωπα που αναπαριστώνται στα εικονίσματα είναι όλα νεκρά! Πότε θα συνδεθείτε με τη ζωή»; Δεν αναφέρω τη διαπίστωση των νέων αυτών ανθρώπων διότι την συμμερίζομαι, κάθε άλλο! – σίγουρα οι άγιοι δεν είναι νεκροί αλλά ζώντες – αλλά γιατί μας οδηγεί σε ένα πολύτιμο συμπέρασμα: οι συμβολισμοί της λατρείας και οι συντεταγμένες που ορίζουν τη μυστική γλώσσα της ναοδομίας είναι παντελώς ξένες για τον σύγχρονο άνθρωπο.
Σκηνή 5η:
Το καλοκαίρι που μας πέρασε βρέθηκα για ολιγοήμερες διακοπές σε κτήμα συγγενών, όπου η έφηβη κόρη φιλοξενούσε παρέα συνομιλήκων από τα Βόρεια Προάστεια της πρωτεύουσας. Πέντε μέρες μαζί με δεκαεπτάχρονους, οι οποίοι παρατηρούσαν διακριτικά την κάθε μου κίνηση. Κάποια στιγμή με ρωτούν με την αυθόρμητη ειλικρίνειά τους: Πάτερ, γιατί στην εκκλησία δεν καταλαβαίνουμε τίποτε; Δεν θα πρέπει να κάνετε κάτι για αυτό»;
Ολα τα παραπάνω στιγμιότυπα αναφέρονται στους κώδικες επικοινωνίας της Εκκλησίας με τον άνθρωπο του σήμερα, και μάλιστα τον νέο άνθρωπο. Το ζήτημα της λειτουργικής γλώσσας, η εκφραστική δυναμική αρχαίων εκκλησιαστικών συμβόλων μέσα στον σύγχρονο κόσμο και το καίριο ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα ή μη, πρόσληψης του κόσμου από την Εκκλησία, αποτελούν σοβαρά ζητήματα για τον σχεδιασμό της ποιμαντικής της νεότητας.
Πάντοτε ο Θεός μας δίνει νέες προκλήσεις για να ευαισθητοποιήσει τη δυναμική της αγάπης μας. Ο σχεδιασμός του νεανικού έργου δεν μπορεί εφεξής να αγνοήσει τις χιλιάδες ασυνόδευτων, δηλαδή εγκαταλελειμμένων, ανηλίκων προσφύγων. Είναι ένα ζήτημα πολύ σοβαρό και απαιτεί, βέβαια, τη δική του ξεχωριστή διαπραγμάτευση. Θα επανέλθουμε.
