Του π. Σπυρίδων Σκουτή*
Aμαρτία σημαίνει αστοχία, χάσιμο του δρόμου, κόψιμο του δρόμου όπου χάνω τον προορισμό μου. Ο προορισμός του ανθρώπου είναι για γίνει κατά χάριν Θεός σε σχέση με τον ίδιον τον Θεό προσωπικά. Αυτός είναι ο προορισμός του. Οτιδήποτε από σκέψη , πράξη , κατάσταση, ενέργεια που κόβει αυτό τον προορισμό λογίζεται ως αστοχία ολοκλήρωσης του σκοπού.
Φυσικό είναι, ο στόχος στον οποίο αποσκοπούν οι ενέργειές μας, να αντιπροσωπεύει το κέντρο όλης μας της ύπαρξης. Ο στόχος να είναι ο σκοπός της ίδιας της ζωής μας! Και ποιος είναι ο σκοπός της ζωής για τον άνθρωπο; Μα ϕυσικά η ομοίωση με τον Θεό ! Πλασθήκαμε κατ’ εικόνα Του, για να οδηγηθούμε ελεύθερα στο καθ’ ομοίωσιν. Το κατ’ εικόνα είναι η δυνατότητα να του μοιάσουμε, μια δυνατότητα την οποία στερούνται τα ζώα. Και το καθ’ ομοίωσιν, είναι Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ αυτού του στόχου. Να γίνουμε όμοιοι με τον Θεό κατά χάριν.
Κάθε άνθρωπος, είναι ελεύθερος, να αξιοποιήσει αυτή τη δυνατότητα που του δίνει ο Θεός με την ύπαρξη που του έχει χαρίσει. Κάθε άνθρωπος, είναι ελεύθερος, να “ΣΤΟΧΕΥΣΕΙ” με τη ζωή και τις πράξεις του στην κατά χάριν Θέωση, ή να δαπανάει τη ζωή του “στο γάμο του Καραγκιόζη”, στοχεύοντας σε κάθε τι άλλο, εκτός από το ίδιο το νόημα και το σκοπό της ζωής του!
Κάθε μας ενέργεια και κίνηση, είτε μας ϕέρνει πιο κοντά στο στόχο, στο ποθούμενο της Θέωσης, είτε μας απομακρύνει από αυτό το στόχο. Και κάθε ενέργεια που μας ϕέρνει πιο κοντά, είναι μια ευλογημένη από τον Θεό επιτυχία. Ενώ κάθε αστοχία από το στόχο αυτό, είναι ΑΜΑΡΤΙΑ.
Όπως αντιλαμβάνεστε, όλα αυτά είναι πολύ διαφορετικά από την εντύπωση του δικαστηρίου και του “αυστηρού κριτή” που έχουν πολλοί στο μυαλό τους. Κι όμως αυτή είναι η έννοια της αμαρτίας στη Χριστιανική πίστη, όπως την έχει διατηρήσει αναλλοίωτη η Ορθόδοξη Εκκλησία του Κυρίου μας. Κανένας δεν μας υποχρεώνει να Θεωθούμε, και κανένας δεν μας υποχρεώνει να επιλέξουμε μια διαφορετική πορεία ζωής. Αλλά ό,τι επιλέξουμε, αυτό είναι που θα καθορίσει το αιώνιο μέλλον της ύπαρξής μας. Και στο βαθμό που θα πλησιάσουμε τη Θέωση, θα αμείβουμε με τη βίωση της ζωής του Ιδίου του Θεού που θα χαρίσει σε όσους αγωνίστηκαν στον αγώνα αυτό της “σκοποβολής”. Ενώ αντίθετα, στο βαθμό που θα διώξουμε τον Θεό από τη ζωή μας, και θα τον κρατήσουμε μακριά, στον ίδιο βαθμό θα στερηθούμε τα δώρα που θα δώσει Αυτός στους νικητές. Αυτή είναι η “τιμωρία” των κακών ή αμελών σκοπευτών. Η στέρηση του δώρου!
Όπως ένα τρένο αν τραβήξω την λάθος στιγμή τον μοχλό αλλαγής των γραμμών θα εκτροχιαστεί και θα συμπαρασύρει κόσμο στο θάνατο έτσι και ο εκτροχιασμός από την προσωπική μου ένωση με τον Θεό (το Θεάνθρωπο Χριστό) λογίζεται ως αμαρτία και αποτυχία.
Αποτυχία είναι και η λάθος βολή του τοξοβόλου να πετύχει τον στόχο , τα αναβολικά του αθλητή που τον οδηγούν στο θάνατο, το αλκοόλ διότι το σώμα ενωμένο με την ψυχή είναι προορισμένο για την ένωση και την κοινωνία με τον Θεό, αρα το αλκοόλ που επιβραδύνει το δρόμο και με οδηγεί στο θάνατο για το οποίο είναι δική μου επιλογή.
Αμαρτία είναι να βγάλεις μια συσκευή απο την μπρίζα, διότι στερείς απο την συσκευή την υλική ζωτική της λειτουργία που είναι το ρεύμα. Αμαρτία είναι να πηγαίνες με 200 χλμ με το αμάξι από την στιγμή που είναι φτιαγμένο για να σε εξυπηρετεί και εσύ το χρησιμοποιείς για ρώσικη ρουλέτα κινδυνεύοντας έτσι να σκοτωθείς και να σκοτώσεις. Αμαρτία είναι οτιδήποτε πράξη , σκέψη , κατάσταση δεν με ζωοποιεί αλλά με καταστρέφει. Και μάλιστα η αμαρτία ειναι προσωπική για κάποιον κάτι μπορεί να είναι αμαρτία για κάποιον άλλο όχι διοτι υπάρχει η προσωπική αναλογία και η συγκατάθεση.
Η Αμαρτία είναι ότι δεν με οδηγεί στην ζωή , ότι δεν με τρέφει με ζωή αλλά μου προσφέρει θάνατα και σκοτάδι. Κάτι το οποίο είναι προσωπική μου επιλογή βάση της ελευθερίας που έχω να πω το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ ώστε να υπάρξω αιώνια με αυτό που με δημιούργησε. Ένας δημιουργός που ως παρέα και ερωτική Τριάδα κάνει την ερωτική πρόσβαση Του τα Χριστούγεννα για να υπάρξω αιώνια με τον ίδιο και όλη την δημιουργία και όχι για να γίνω απλά ένας ηθικός άνθρωπος.
Αμαρτία είναι να κλείσω το κουμπί του δωματίου από το φως και έτσι έχουμε σκοτάδι. Άρα το σκοτάδι , ο θάνατος και η κόλαση δεν είναι κάτι που μου το δίνει ο Θεός αλλά κάτι που το επιλέγω μέσα από την προσωπική μου ελευθερία. Αν δεν κλείσω το διακόπτη το σκοτάδι δεν θα υπάρξει ποτε. Αυτό το Φώς είναι ο Χριστός και η σχέση μαζί του μέσα από τα μυστήρια της Εκκλησίας και σκοτάδι είναι η άρνηση να υπάρξω μαζί του.
Άρα ΑΜΑΡΤΙΑ είναι όποια μορφή αστοχίας να γίνει κατά χάριν Θεός και να διαβώ το κατώφλι του θανάτου σε κοινωνία με τον δημιουργό.
Η αμαρτία και ο τραγικός απολογισμός της τελικά για τον άνθρωπο τόσο σε πνευματικό όσο και σε ψυχοσωματικό επίπεδο μπορούν να απαλειφθούν μόνο μέσω της επανασύνδεσης μας με το Θείο, η οποία και σηματοδοτεί τη ριζική και ειλικρινή εσωτερική μεταστροφή μας, ώστε να ανταποκριθούμε στην πρόσκληση του Θεού για σωτηρία και αποδοχή της Χάρης Του.
Παραδείγματα περί οντολογίας της Αμαρτίας
Οι περισσότεροι άνθρωποι καταδικάζουν έναν άνθρωπο από την πράξη και βλέπουν απλά την εξωτερική έκφραση και όχι το βάθος της θέλησης, τους φρονήματος, και την ελευθερία ή την αιχμαλωσία της καρδιάς και της ύπαρξης του ανθρώπου. Πολλές φορές μπορεί να υπάρχει όντως συνδυασμός εξωτερικής πράξης και εσωτερικού φρονήματος, σε άλλες μορφές όμως δεν συμβαίνει αυτό. Σε αυτή την κατάσταση έρχεται ο πνευματικό ώστε να κάνει την διάγνωση για να μπορέσει ο άνθρωπος να μπεί στον δρόμο της θεραπείας. Το σώμα μετέχει στην θέωση και πολλές φορές το σώμα πράττει την αμαρτία – αστοχία ως αποτέλεσμα συγκατάθεσης της καρδιάς με αποτέλεσμα ψυχοσωματικά ο άνθρωπος να εκτροχιάζεται η ύπαρξη του από την ένωση και την προσωπική του σχέση με τον Θεο.
Παραδείγμα 1o : Έχουμε δέκα γυναίκες που βάφονται για κάποιους είναι αμαρτωλές σύμφωνα με την εξωτερική πράξη «λερώματος» του προσώπου. Το θέμα όμως δεν είναι η πράξη αλλά τι κρύβεται πίσω από την πράξη ας το δούμε.
Από τις δέκα γυναίκες η μία βάφεται επειδή θέλει να προκαλέσει σεξιμό, άλλη βάφεται επειδή είναι πόρνη, άλλη βάφεται διότι έχει καρκίνο και θέλει να ομορφύνει έστω και με αυτό τον τρόπο τις τελευταίες μέρες της ζωής της, άλλη βάφεται και πηγαίνει στο καρναβάλι ώστε να λερώσει το πρόσωπο διακωμωδώντας την δημιουργία του προσώπου. Από την άλλη μια γυναίκα είναι άβαφη διότι είναι θρησκόληπτη αλλά μέσα στην καρδιά της υπάρχουν φίδια. Άλλη γυναίκα βάφεται διότι δεν μπορεί να δεχτεί το θάνατο και θεωρεί ότι η ζωή είναι μέχρι το τάφο και θεοποιεί το σώμα χωρίς Θεό αλλά αντί για θεό ζωής έχει τον Θεό της ηδονής και της καταστροφής του προσώπου. Και τέλος μια γυναίκα δεν βάφεται διότι θεωρεί το πρόσωπο της δημιούργημα του Θεού και δεν νιώθει την ανάγκη να παρέμβει σε αυτό για κανέναν λόγο διότι όλη της την ύπαρξη την αφιέρωση στο Χριστό ψυχή και σώματι. Άρα που είναι η αμαρτία και η αστοχία μου με τον Θεό ; όχι μόνο στην πράξη αυτή καθ’ευατή αλλά και στο φρόνημα στην βαθύτερη επιθυμία.
Παράδειγμα 2o : Κάποτε στο άγιον Όρος ήταν ένας μοναχός που διέμενε στις Καρυές. Επινε καθημερινά και μεθούσε και γινόταν αιτία να σκανδαλίζονται οι προσκυνητές. Κάποια στιγμή πέθανε και ανακουφισμένοι κάποιοι πιστοί πήγαν στον γέροντα Παΐσιο να του πουν με ιδιαίτερη χαρά ότι επιτέλους λύθηκε αυτό το τεράστιο πρόβλημα.
Ο π. Παΐσιος τους απάντησε ότι γνώριζε για το θάνατο του μοναχού, αφού είδε ολόκληρο τάγμα αγγέλων που ήρθαν να παραλάβουν την ψυχή του. Οι προσκυνητές απορησαν και διαμαρτυρήθηκαν και κάποιοι προσπαθούσαν να εξηγήσουν στον γέροντα Παΐσιο για ποιόν ακριβώς μιλούσαν, νομίζοντας ότι δεν κατάλαβε ο γέροντας.
Ο γέροντας Παΐσιος τους διηγήθηκε: “Ο συγκεκριμένος μοναχός γεννήθηκε στη Μ. Ασία, λίγο πριν την καταστροφή όταν οι Τούρκοι μάζευαν όλα τα αγόρια. Για να μην το πάρουν από τους γονείς του, αυτοί το έπαιρναν μαζί τους στο θερισμό και για να μην κλαίει, του έβαζαν λίγο ρακί στο γάλα για να κοιμάται. Ως εκ τούτου μεγαλώνοντας έγινε αλκουλικός. Εκεί βρήκε γέροντα και του είπε ότι είναι αλκουλικός. Του είπε ο γέροντας να κάνει μετάνοιες και προσευχές κάθε βράδυ και να παρακαλεί την Παναγία να τον βοηθήσει να μειώσει κατά 1, τα ποτήρια που έπινε.
Μετά ένα χρόνο κατάφερε με αγώνα και μετάνοια να κάνει τα 20 ποτήρια που επινε, 19 ποτήρια. Ο αγώνας συνέχισε με την πάροδο των χρόνων και έφτασε τα 2-3 ποτήρια, με τα οποία όμως πάλι μεθούσε.
Ο κόσμος έβλεπε χρόνια ένα αλκοολικό μοναχό που σκανδάλιζε τους προσκυνητές, ο Θεός έβλεπε ένα αγωνιστή μαχητή που με μεγάλο αγώνα αγωνίστηκε να μειώσει το πάθος του.
Χωρίς να ξέρουμε γιατί ο κάθε ένας προσπαθεί να κάνει αυτό που θέλει να κάνει, με ποιο δικαίωμα να κρίνουμε την προσπάθειά του.
Τα τρία βασικά είδη αμαρτίας
Βέβαια δεν είναι δυνατόν να ταξινομήσουμε ακριβώς τις αμαρτίες, και ούτε είναι κάθε αμαρτία ίδια με μια άλλη, όπως κάθε προσωπικότητα είναι διαϕορετική από κάθε άλλη προσωπικότητα. Αλλά για να καταλαβαίνουμε τι λέμε, οι άγιοι της Εκκλησίας μας, κάνουν συχνά τρεις διαϕορετικές διακρίσεις μεταξύ των αμαρτιών, ανάλογα με τον κάθε άνθρωπο.
Οι θανάσιμες αμαρτίες: Οι αμαρτίες αυτές, είναι οι αμαρτίες που γίνονται με έργο. Είναι αυτές που κάνουν οι αδιάϕοροι προς τον Θεό, ή όσοι βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της κάθαρσης , δηλαδή στα αρχικά στάδια της Χριστιανικής ζωής. Στους ανθρώπους αυτούς, κυριαρχούν τα πάθη και όχι ο ϕωτισμός του Αγίου Πνεύματος. Οι άνθρωποι αυτοί ϕέρονται και κατευθύνονται στη ζωή τους, από τις σαρκικές και ψυχικέςκατώτερες βιολογικές δυνάμεις, και όχι από τις ανώτερες του Αγίου Πνεύματος. Οι αμαρτίες αυτές, διατηρούν την ψυχή του ανθρώπου νεκρή , εμποδίζοντας το Άγιο Πνεύμα από το να λειτουργήσει και να ανυψώσει τον άνθρωπο.
Οι μη θανάσιμες αμαρτίες: Λέει για κάποιες αμαρτίες ο απόστολος Ιωάννης “Εάν τις ίδη τον αδελϕόν αυτού αμαρτάνοντα αμαρτίαν μη προς θάνατον, αιτήσει, και δώσει αυτώ ζωήν” (Α΄ Ιωάννου 5/ε: 16). Υπάρχουν λοιπόν κάποιες αμαρτίες που δεν είναι θανάσιμες. Αυτές είναι κυρίως όσες γίνονται με τη σκέψη. Είναι οι ελαϕρές αμαρτίες όσων βρίσκονται στον ϕωτισμό , που έχουν ξεϕύγει από το στάδιο της κάθαρσης, και οι αμαρτίες τους είναι λιγότερο σοβαρές. Αυτές ξεπερνιούνται και με τη βοήθεια της προσευχής των αδελϕών μας.
Οι αμαρτίες του μη καλού: Αυτές είναι οι αμαρτίες των τελείων . Όσων δηλαδή βρίσκονται τόσο μπροστά στην πνευματική πορεία, που ούτε καν με τη σκέψη δεν αμαρτάνουν στον Θεό. Κρατούν το λογισμό τους καθαρό , και δεν διανοούνται καν το κακό. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και αυτοί, κάνουν στη ζωή τους μικρότερες αστοχίες. Και οι αστοχίες αυτές, είναι το τι θα μπορούσαν να κάνουν, και τι τελικά έκαναν! Ενώ θα μπορούσαν να “χτυπήσουν κέντρο” στο στόχο, χτύπησαν ένα χιλιοστό πιο έξω! Για παράδειγμα, θα μπορούσε κάποιος απ’ αυτούς τους αγίους να προσευχηθεί περισσότερο, αλλά δεν το έκανε. Θα μπορούσε να εργασθεί περισσότερο για να βοηθήσει έναν ακόμα ϕτωχό, όμως δεν το έκανε. Θα μπορούσε να πάει στην Εκκλησία ενωρίτερα, αλλά δεν πήγε… Μικρές αστοχίες, που όμως δεν παύουν να είναι αστοχίες, για κάποιον που έχει ϕθάσει στο σημείο να είναι δοσμένος ολοκληρωτικά στο στόχο της ζωής του, που είναι η ένωση με τον Θεό.
Η αμαρτία ως πνευματική ασθένεια
Ένα τελευταίο πράγμα που είναι χρήσιμο να πούμε σε αυτό το άρθρο, είναι ο τρόπος που πρέπει να βλέπουμε την αμαρτία. Όχι ως ενοχή, αλλά ως ασθένεια. Όχι ως πράξη, αλλά ως σύμπτωμα. Ας το εξηγήσουμε λίγο αυτό.
Όταν έχουμε βήχα και πάμε στο γιατρό, ο γιατρός κάνει διάγνωση, και μας λέει, για παράδειγμα, ότι έχουμε: “γρίπη”, ή “κρυολόγημα”, ή “πνευμονία”! Δεν είναι ο βήχας αρρώστια. Ο βήχας είναι σύμπτωμα! Προκαλείται από κάποια αρρώστια, στην οποία ο οργανισμός μας αντιδρά με βήχα. Και ο βήχας, είναι ενδεικτικός της βαθύτερα κρυμμένης αυτής αρρώστιας, και ένας γιατρός, από τον βήχα και από άλλα συμπτώματα, καταλαβαίνει την κατάσταση του οργανισμού μας. Το ίδιο συμβαίνει και με την πνευματική ασθένεια, και την Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία μας.
Όταν ο πνευματικός μας γιατρός, μας εξομολογεί, στην πραγματικότητα ακροάζεται τα συμπτώματα! Δεν αντιμετωπίζει ως ασθένεια αυτή καθεαυτή την πράξη που θα του εξομολογηθούμε. Δεν είναι η πράξη το αληθινό πρόβλημα, αλλά υπάρχει κάτι βαθύτερο, το οποίο οδήγησε τον ψυχοσωματικό μας οργανισμό σε αυτή την πράξη. Πρόκειται για κάποιο πάθος, ριζωμένο μέσα μας, το οποίο αγωνίζεται ο πνευματικός να ξεριζώσει με τη συμβουλή, με τον κανόνα, και με την πορεία που μας δίνει. Ανιχνεύει ο πνευματικός, ποιος είναι ο λόγος της “αστάθειας” που κάνει το χέρι μας να στοχεύει λάθος, και να ξεϕεύγει από το στόχο. Και μας προτείνει το κατάλληλο ϕάρμακο.
Με τον ίδιο τρόπο μας βλέπει και μας αντιμετωπίζει και ο Θεός όταν αμαρτάνουμε. Όχι σαν κατάδικους, αλλά σαν ασθενείς. Όχι σαν ενόχους, αλλά σαν άρρωστα και αγαπητά του παιδιά. Αν το δούμε έτσι, αμέσως αντιλαμβανόμαστε, ότι κανείς μας δεν πρέπει να ϕοβάται νοσηρά τον Θεό, τον ουράνιο Πατέρα και ιατρό των ψυχών μας. Αλλά αντίθετα, με χαρά να ακολουθούμε τις προτροπές Του, και των ιατρών που Εκείνος έχρισε με το Πνεύμα του το Άγιο, να μας θεραπεύουν.
Αν αντιλαμβανόμαστε έτσι, με το πραγματικό της πρόσωπο την αμαρτία, ΔΕΝ θα κατακρίνουμε και δεν θα μισούμε κανέναν αμαρτάνοντα συνάνθρωπό μας. Θα τον βλέπουμε σαν έναν ασθενή αδελϕό μας, που αδυνατεί να τεντώσει σωστά το τόξο του, και να επιτύχει τον ποθούμενο στόχο τού σκοπού της ζωής.
Και εδώ είναι το μεγάλο θαύμα! Γιατί αυτή καθεαυτή η αντίληψη της πραγματικής έννοιας της αμαρτίας, ταυτόχρονα θεραπεύει και εμάς, που έτσι δεν μισούμε κανέναν, δεν κατακρίνουμε , δεν μνησικακούμε, δεν επικρίνουμε, δεν ζητάμε εκδίκηση, αλλά αντιθέτως βοηθάμε, μακροθυμούμε, αγαπάμε, συγχωρούμε, προσευχόμαστε, αγωνιούμε για τον ασθενή αδελϕό μας. Και γινόμαστε έτσι όμοιοι με τον Θεό της αγάπης και ρίχνουμε σταθερά τα βέλη μας στο στόχο. Και ελπίζουμε ότι θα λάβουμε μια μέρα από τον Δίκαιο Κριτή του αγώνα, τον έπαινο για τον κατά Θεόν αγώνα μας.
Μελετώντας, λοιπόν την Παράδοση και την θεολογία της Εκκλησίας μας , φθάνουμε στο συμπέρασμα , ότι η σχέση μεταξύ αμαρτίας και ψυχικών διαταραχών είναι σχέση αιτίου και αποτελέσματος. Η αμαρτία είναι το αίτιο της ασθενείας , τα ψυχικά νοσήματα είναι συμπτώματα οδυνηρά και βασανιστικά. «ουκ έστιν ίασις εν τη μου από προσώπου της οργής σου , ουκ έστιν ειρήνη εν τοις οστέοις μου από προσώπου των αμαρτιών μου» (Ψαλμ. 37.4) , λέει ο ιερός Ψαλμωδός. Και ας θυμηθούμε τον πολύ γνωστό στίχο του Παρακλητικού Κανόνος , «από των πολλών μου αμαρτιών , ασθενεί το σώμα ασθενεί μου και η ψυχή». Ας διευκρινίσουμε , ότι οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται στην αμαρτία , όπως βεβαίως και όλες οι διαταραχές μέσα στον κόσμο μας , ακόμη βεβαίως και οι σωματικές ασθένειες , ακόμη και όταν δεν υπάρχει προσωπική ευθύνη του πάσχοντος. Εφ’ όσον όλοι οι άνθρωποι σ’ αυτόν τον κόσμο γεννιόμαστε με βεβαρυμένη κληρονομικότητα , κληρονομούμε την φθορά και την ασθένεια , τόσο του σώματος , όπως και της ψυχής. Άλλοτε οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε προσωπικές αμαρτίες , που διέπραξε ο πάσχων , όταν νιώθει ενοχή για τα αποτελέσματά της , μέχρι σωματοποιήσεως ακόμα της ενοχής , άλλοτε οφείλονται στην επίδραση που αντηχούν αμαρτίες άλλων στον πάσχοντα. Παραδείγματος χάριν , χωρίζουν οι γονείς και παθαίνει κατάθλιψη το παιδί. Μου έλεγε ένας στρατιωτικός ιερέας , με τον οποίο συναντήθηκα χθες κατά τύχη , ότι διερευνώντας τις περισσότερες περιπτώσεις αυτοκτονιών στρατιωτών στον Στρατό , διαπιστώνει ότι είναι παιδιά διαλυμένων οικογενειών. Η αμαρτία φώλιασε στην ψυχή του παιδιού. Η αμαρτία των γονέων γέμισε με ψυχικές διαταραχές το παιδί. Καταλαβαίνουμε πόση ευθύνη υπάρχει μέσα στην κοινωνία μας , γιατί είμαστε όλοι ένας δίπλα στον άλλο και επηρεάζουμε ο ένας τον άλλο.
Σε μια συζήτηση κάποτε με τον Γέροντα Παϊσιο στο Άγιο Όρος είχα ακούσει να λέει : «Οι αιτίες των ψυχικών διαταραχών είναι κυρίως τρεις. Υπάρχουν οργανικά αίτια και τότε χρειαζόμαστε ιατρική βοήθεια. Υπάρχουν ψυχικές διαταραχές , που οφείλονται στην αμαρτία , στα πάθη και τον εγωισμό. Και τότε χρειάζεται ο άνθρωπος μετάνοια , συγχώρηση και άσκηση. Υπάρχει και η περίπτωση του δαιμονισμού. Και τότε χρειάζεται , εφ’ όσον μπορεί ο άνθρωπος να το κατανοήσει , να δει τι του έφταιξε και να οδηγηθεί σε μετάνοια , αλλά και τα μέσα της Εκκλησίας μας τα αγιαστικά και χαριτόβρυτα». Και θυμάμαι είχε πει , «πολλές φορές έχουμε δαιμονισμένους και προσπαθούν να τους βγάλουν το δαιμόνιο με μηχανήματα. Όπως και μερικοί ιερείς νομίζουν , ότι οι ψυχασθενείς είναι δαιμονισμένοι και προσπαθούν να τους θεραπεύσουν μόνο με τα μέσα τα εκκλησιαστικά , ενώ χρειάζεται να τους στείλουν και κάπου αλλού».
Βαρύτατη ασθένεια η αμαρτία , οδυνηρά τα συμπτώματά της , μεταξύ των οποίων από τα πιο επώδυνα , αλλά και ταπεινωτικά για τον άνθρωπο , είναι τα ψυχικά νοσήματα. Υπάρχει θεραπεία; Ο Άγιος Μακάριος γράφει : «Το ξερίζωμα της αμαρτίας , μαζί με όλα τα κακά που συμβάλουν μ’ αυτήν , μόνο η δύναμη του Θεού μπορεί να το κατορθώσει. Δεν είναι δυνατόν στον άνθρωπο με τη δική του δύναμη να ξεριζώσει την αμαρτία. Το να παλέψεις μαζί της , να την πολεμήσεις , να χτυπήσεις και να χτυπηθείς είναι δική σου υπόθεση. Το ξερίζωμά της όμως είναι του Θεού». (Μακαρ. Ομιλ. Γ.4)
Ο σύγχρονος μεγάλος Θεολόγος π. Ιουστίνος Πόποβιτς στο έργο του «Οδός Θεογνωσίας» γράφει : «η ψυχή κάθε ανθρώπου , κάθε ανθρωπίνου προσώπου και η ψυχή της ανθρωπότητος είναι ανίατα τραυματισμένες. Το τραύμα τους αυτό δεν μπορούν να το θεραπεύσουν ούτε ο Νόμος , ούτε οι Προφήτες. Κανείς , εκτός του Χριστού. Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για να θεραπεύσει τον άνθρωπο , να καταργήσει την αμαρτία , να επανασυνδέσει τον άνθρωπο με την πηγή της ζωής , που είναι ο Θεός , να τον επαναφέρει στην προπτωτική ακεραιότητα. Η δια του Ιησού Χριστού συγχώρηση των αμαρτιών είναι η μεγίστη δωρεά του Θεού στον κόσμο , είναι το Ευαγγέλιο».
*Απόφοιτος ΕΙΕΚ Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής. Εφημέριος Ενοριών Αγίου Γεωργίου Ρεπανιδίου Λήμνου και Γεννήσεως Χριστού Ρωμανού Λήμνου.
