Στον αέρα βρίσκονται πολλές εκτάσεις κυρίως μονών μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών που έγιναν με βάση τις αεροφωτογραφίσεις του 1945. Τα μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι μονές αλλά και οι μητροπόλεις που έχουν στην κατοχή τους δασικές και αγροτολιβαδικές εκτάσεις οι οποίες στην πορεία είχαν εγκαταλειφθεί.
Τρεις είναι οι περιπτώσεις που καθορίζουν και το μέλλον των εκκλησιαστικών εκτάσεων. Αν, δηλαδή, αυτές περάσουν στο Δημόσιο ή παραμείνουν στην ιδιοκτησία τους.
– Τα Δ.Α.: πρόκειται για εκτάσεις που κατά την αεροφωτογράφιση του 1945 ήταν δασικές εκτάσεις που μετατράπηκαν σε αγροτικές στα χρόνια που ακολούθησαν.
– Τα Α.Δ.: Αυτές είναι αγροτικές εκτάσεις στις αεροφωτογραφίες του 1945 που έγιναν στην πορεία δασικές.
– Οι Α.Ν.: Πρόκειται για εκτάσεις που κρίθηκαν αναδασωτέες.
Και για τις τρεις περιπτώσεις έχουν καταγραφεί ενστάσεις οι οποίες αρχίζουν να κατατίθενται στις αρμόδιες υπηρεσίες.
Το πρόβλημα εστιάζεται κυρίως στο κόστος αυτό των ενστάσεων, που είναι περίπου 45 ευρώ ανά στρέμμα.
Εκκλησιαστική περιουσία και οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας
Του Γεωργίου Αθ. Τσούτσου
Η νομική ισχύς των οθωμανικών τίτλων ιδιοκτησίας της Εκκλησίας της Ελλάδος των μητροπόλεων και των μονών που βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας είναι δεδομένη. Οι τίτλοι αυτοί είναι απαραίτητο να προσκομίζονται, προκειμένου να καταγραφεί επακριβώς η εκκλησιαστική περιουσία. Αποτελεί κοινό τόπο το ότι πρέπει το ταχύτερο δυνατόν να ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο και το Περιουσιολόγιο. Εν τω μεταξύ, βεβαίως, προβλήματα εγείρονται με την αλλαγή χρήσης περιουσιακών στοιχείων της Εκκλησίας από την πλευρά της Πολιτείας, η οποία αποβαίνει πάντοτε εις βάρος της πρώτης.
Προκειμένου περί της σημασίας των οθωμανικών τίτλων ιδιοκτησίας και των διαφόρων διαβαθμίσεών τους, πολύτιμη υπήρξε η ανακοίνωση των Χρήστου Τεάζη, Λέκτορα στο τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Αγκυρας, και Muhammed Ceyhan, επίκουρου καθηγητή στο τμήμα Ιστορίας του πανεπιστημίου Munzur με ειδίκευση στην οθωμανική παλαιογραφία.
Με κοινή ανακοίνωσή τους στην ημερίδα για τους νομικούς που πραγματοποιήθηκε στην Ιερά Μονή Πετράκη με θέμα «Εκκλησιαστική Περιουσία – Σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας», οι δύο ομιλητές μίλησαν για την «ιστορική και νομική συνέχεια επί των εκκλησιαστικών ακινήτων». Από την ανακοίνωση αυτή παραθέτουμε ορισμένα στοιχεία γενικού ενδιαφέροντος.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία διατήρησε στο ακέραιο τα εμπράγματα δικαιώματα επί των εκκλησιαστικών / μοναστηριακών ακινήτων και βακουφίων, που προϋπήρχαν επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Παραχωρούνταν άδειες μερικές φορές για αποκαταστάσεις ναών, μονών κ.λπ. Το 1839, με την εφαρμογή των πολιτειακών μεταρρυθμίσεων (περίοδος Tanzimat), το Οθωμανικό κράτος άρχισε να παραχωρεί άδειες για ανέγερση και επιδιορθώσεις ναών, όπως επίσης για ανέγερση σχολείων, των οποίων η συντριπτική πλειονότητα βρισκόταν πλησίον των ναών και η ιδιοκτησία τους ανήκε στην οικεία Ορθόδοξη κοινότητα.
Αφού το ελληνικό Δίκαιο αναγνωρίζει τη νομική ισχύ που είχαν οι οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας την εποχή εκδόσεώς τους, είναι χρήσιμοι οι οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας ή τεκμήρια ιδιοκτησίας ανάλογα με (1) την περιοχή που αφορούν και (2) εφόσον προηγούνται του χρονικού σημείου προσάρτησής τους στο ελληνικό κράτος.
Οι ομιλητές ανέπτυξαν το σύστημα καταγραφής ακινήτων του οθωμανικού κράτους και την ίδρυση δικαστηρίων σε κάθε περιφέρεια με σκοπό την εφαρμογή των εντολών της κεντρικής διοίκησης. Τα μητρώα δικαστηρίων περιέχουν όλες τις δικαστικές αποφάσεις των κατά τόπους δικαστηρίων. Σώζονται μόνο στα μητρώα δικαστηρίων της Κρήτης και της Μυτιλήνης, καθώς και σε αρχεία των ιδιοκτητριών μονών. Υπάρχουν επτά είδη τίτλων ιδιοκτησίας: τα Ταχρίρ (Tahrir), τα Φερμάνια (Fermani), τα Μπεράτ (Berat), τα Ιλμουχαμπέρ (Ιlmühaber), τα Χοτζέτι (Huccet), τα Λαμ (L’ lam) και τα Μαρούζ (Maruz). Είναι απαραίτητη η ακριβής γνώση της αξίας του κάθε είδους οθωμανικού εγγράφου από τους νομικούς οι οποίοι θα επικαλεστούν παρόμοιους τίτλους ιδιοκτησίας. Προς τον σκοπό αυτό, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η προσεχής δημοσίευση των πρακτικών της ημερίδας στο περιοδικό «Θεολογία», όπου θα υπάρχει και λεπτομερής περιγραφή της σημασίας εκάστου οθωμανικού εγγράφου.
