Της Έλενας Τσακίρη
Ενα βήμα πίσω στην ένταση που έχει προκληθεί τους τελευταίους μήνες για το μάθημα των Θρησκευτικών και την πρωινή προσευχή έκανε ο Νίκος Φίλης. Ύστερα από κάποιες εμπρηστικές δηλώσεις, που ακόμα και στην περίπτωση της παρερμήνευσής τους προκάλεσαν ανησυχία για αιφνιδιαστικές αλλαγές που μπορεί να έρθουν στα σχολεία όσον αφορά τα παραπάνω λεπτά θέματα, ο υπουργός Παιδείας σε απάντησή του στη Βουλή καθησύχασε ότι οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση θα γίνει βάσει διαλόγου και συνεργασίας.
Σύμφωνα με τον κ. Φίλη, η εγκύκλιος που αφορά την πρωινή προσευχή συνεχίζει να είναι σε εφαρμογή και ορίζει την καθημερινή τέλεσή της με την απαιτούμενη ευλάβεια. Ακόμα, οι μητροπολίτες είναι ευπρόσδεκτοι στα σχολεία, εφόσον δεν δημιουργείται ζήτημα στην ομαλή λειτουργία τους, ενώ τέλος για τις παρεμβάσεις στο μάθημα των Θρησκευτικών ξεκαθάρισε ότι το υπουργείο δεν στοχεύει στην πλήρη διαστρέβλωση, συρρίκνωση και νόθευση του Ορθόδοξου Χριστιανικού μαθήματος, αντίθετα προσανατολίζεται στην αναβάθμισή του.
Η ερώτηση στη Βουλή του ανεξάρτητου βουλευτή Νίκου Νικολόπουλου, που στάθηκε η αφορμή για να τοποθετηθεί εκ νέου ο Ν. Φίλης για τα καυτά ζητήματα που αφορούν την Ορθόδοξη θρησκεία εντός του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, ζητούσε την τοποθέτηση του υπουργού Παιδείας στην επιστολή που είχε λάβει μέσα στον Απρίλιο από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων. Η ΠΕΘ ζητούσε την επαναφορά των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών που αφαιρέθηκαν από το ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού, ανοίγοντας όμως κι άλλα θέματα, που επανήλθαν στην επικαιρότητα τους τελευταίους μήνες, όπως η είσοδος των μητροπολιτών στα σχολεία.
Ο Νίκος Φίλης έδωσε εκτεταμένες απαντήσεις σε όλα τα ζητήματα που θίχτηκαν.
Το μάθημα των Θρησκευτικών
Από τις πρώτες εβδομάδες ανάληψης των υπουργικών του καθηκόντων, ο νέος υπουργός Παιδείας είχε θίξει την αναγκαιότητα τροποποιήσεων στο μάθημα των Θρησκευτικών, με στροφή προς τη θρησκειολογία, γεγονός που είχε «ξενίσει» και είχε προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις.
«Στόχος του ΥΠΠΕΘ και του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) είναι η αναβάθμιση του περιεχομένου και του τρόπου διδασκαλίας του εν λόγω μαθήματος, όπως γινόταν πάντα και γίνεται άλλωστε για όλα τα γνωστικά αντικείμενα, ώστε να ανανεωθεί και να εμπλουτιστεί με βάση τις ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής εκπαίδευσης. Είναι σαφές ότι και ως προς το μάθημα των Θρησκευτικών, το ΥΠΠΕΘ υλοποιεί θεσμικά ακριβώς μια διαδικασία διαλόγου και συνεργασίας, δίχως να εξάγει πρόωρα συμπεράσματα».
Όσον αφορά τις διαδικασίες που ακολουθούνται σχετικά με τις παρεμβάσεις της ηγεσίας, γνωστοποιήθηκαν τα εξής: Αποφασίσθηκε η δημιουργία ειδικής επιτροπής για την εξέταση του περιεχομένου και την αναβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών και στις δύο βαθμίδες, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια. Η επιτροπή ολοκλήρωσε εντός των προηγούμενων εβδομάδων το έργο της και το πόρισμα έχει ήδη παραδοθεί στο υπουργείο Παιδείας. Ο Νίκος Φίλης σημείωσε στην απάντησή του ότι ήδη το ζήτημα, πριν από τη σύσταση της επιτροπής, «είχε συζητηθεί εκτενώς και είχε διαβουλευθεί με την αντιπροσωπία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς».
Παράλληλα, εκτός από την επιτροπή, αρμόδιος φορέας για να εισηγηθεί το περιεχόμενο και τον τρόπο διδασκαλίας των Θρησκευτικών είναι το ΙΕΠ, το οποίο με τη σειρά του θα παρουσιάσει τη δική του πρόταση.
Σημαντικό σημείο, πάντως, της απάντησης του υπουργού Παιδείας είναι οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων θα γίνουν οι αλλαγές στο μάθημα. «Στην προοπτική των αλλαγών, το πολιτιστικό κλίμα και η παράδοση της Ορθοδοξίας θα έχουν ασφαλώς κεντρική θέση. Τα Θρησκευτικά θα διευρυνθούν σε σχέση και αναφορά με τα άλλα παγκόσμια θρησκεύματα και με το θρησκευτικό φαινόμενο εν γένει».
Επιπλέον, έδωσε τα τρία σημεία τα οποία θα καθορίσουν τις όποιες αποφάσεις. «Σε ένα πλουραλιστικό και δημοκρατικό σχολείο, που σέβεται τη θρησκευτική ετερότητα, και στο πλαίσιο της σύγχρονης συνείδησης της ελληνικής και ευρωπαϊκής πολιτιστικής πραγματικότητας, αλλά και όσων διαδραματίζονται στην ευρύτερη γεωπολιτική μας περιοχή, θα πρέπει να το συμπεριλάβουμε στο πρόγραμμά μας (σ.σ.: τις αλλαγές στο μάθημα) λαμβάνοντας υπ’ όψιν:
Α) Την ορθόδοξη θρησκευτική και πολιτισμική παράδοση.
Β) Τις άλλες χριστιανικές παραδόσεις.
Γ) Ορισμένα άλλα θρησκεύματα, τα οποία ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την ελληνική κοινωνία από ιστορική και πολιτισμική άποψη».
Στην προοπτική των αλλαγών, το πολιτιστικό κλίμα και η παράδοση της Ορθοδοξίας θα έχουν ασφαλώς κεντρική θέση. Τα Θρησκευτικά θα διευρυνθούν σε σχέση και αναφορά με τα άλλα παγκόσμια θρησκεύματα και με το θρησκευτικό φαινόμενο εν γένει
Είσοδος κληρικών στα σχολεία
Η αναστάτωση που είχε προκληθεί πριν από λίγους μήνες με αφορμή την απαγόρευση της επίσκεψης του Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ σε σχολείο της περιοχής του δεν έχει κοπάσει ακόμα. Η κίνηση του υπουργείου Παιδείας να εκδώσει στη συνέχεια εγκύκλιο που απαγόρευε την είσοδο τρίτων στα σχολεία φάνηκε σαν να ρίχνει «λάδι στη φωτιά». Βέβαια, έπειτα από κάποιες μέρες από τότε που σημειώθηκε η ένταση, το υπουργείο επιχείρησε να ηρεμήσει τα πνεύματα, σημειώνοντας ότι απλώς επιτείνεται η διαδικασία της γραφειοκρατίας στο ζήτημα των επισκέψεων σε σχολικές μονάδες.
Στη συνέχεια, ο Νίκος Φίλης προχώρησε σε κάποιες δηλώσεις που ενόχλησαν, σημειώνοντας ότι «Δεν θέλουμε ακραίες φωνές στα σχολεία. Δεν θέλουμε μητροπολίτες να πηγαίνουν στα σχολεία και να κάνουν κηρύγματα».
Και σε αυτό το θέμα, όμως, ο Νίκος Φίλης φαίνεται να κρατάει πλέον μετριοπαθή στάση, δείχνοντας ότι δεν είναι διατεθειμένος να συνεχίσει κάποια κόντρα. «Αναφορικά με την είσοδο των κληρικών στα σχολεία, επισημαίνεται ότι οι μητροπολίτες στο πλαίσιο της άσκησης του ποιμαντικού και κοινωνικού έργου τους δύνανται να επισκέπτονται τα σχολεία της περιοχής τους. Το ΥΠΠΕΘ έχει υπογράψει σειρά μνημονίων και προγραμμάτων συνεργασίας με την Εκκλησία της Ελλάδος σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Η είσοδος των κληρικών στα σχολεία πραγματοποιείται πάντοτε σε συνεργασία και συνεννόηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, της διεύθυνσης και του συλλόγου διδασκόντων, χωρίς όμως να παραβλέπονται η ομαλή διεξαγωγή των μαθημάτων και η όλη λειτουργία των σχολείων».
Πρωινή προσευχή
Η δημόσια συζήτηση για το τι μέλλει γενέσθαι με την πρωινή προσευχή στα σχολεία ξεκίνησε από τη Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ζήτησε την κατάργησή της. Ο υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Γιάννης Αμανατίδης, σε συνέντευξή του είχε βάλει φρένο σε τέτοιες σκέψεις, όμως η συζήτηση που είχε «φουντώσει» οδήγησε τον κ. Φίλη να προχωρήσει σε δηλώσεις κατά την επίσκεψή του πριν από μερικές εβδομάδες που ανέφεραν: «Δεν είναι αμαρτία να πείτε ότι μια μέρα δεν θα ξεκινάτε με πρωινή προσευχή στα σχολεία». Ο ίδιος υπογράμμισε ότι για αυτά τα θέματα δεν επιθυμεί ομοιομορφία στα σχολεία ούτε φετφάδες. Βέβαια, ο κ. Φίλης σημείωσε ότι πρόκειται περί προσωπικών τοποθετήσεων, καθώς επίσημα η ηγεσία έδωσε και πάλι ενεργό ρόλο στο ΙΕΠ, το οποίο θα αναλάβει να καταθέσει πρόταση εντός του καλοκαιριού στο υπουργείο, που θα λάβει και τις τελικές αποφάσεις για τον Σεπτέμβριο.
Και σε αυτό το θέμα, όμως, όταν ερωτήθη, ο Ν. Φίλης υπενθύμισε στη Βουλή ότι η σχετική εγκύκλιος για την πρωινή προσευχή βρίσκεται σε ισχύ. Σύμφωνα με την αρ. πρωτ. Φ.200.21/16/139240/26-11-77 εγκύκλιο «στην τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος των μαθητών, εκτός των άλλων, θα βοηθήσει η καθημερινή κοινή προσευχή, η οποία υποχρεωτικά πρέπει να γίνεται με την απαιτούμενη ευλάβεια, κάθε μέρα πριν από την έναρξη των μαθημάτων, σε κοινή συγκέντρωση μαθητών και διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου, καθώς και ο εκκλησιασμός των μαθητών».
