Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα
Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι καινούργιο «φρούτο» της εποχής. Είναι παλιό όσο και ο άνθρωπος. Εκαλλιεργείτο ανέκαθεν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες σε όλες τις κοινωνίες και περιελάμβανε όλες τις σεξουαλικού περιεχομένου πράξεις. Από τις ηπιότερες μέχρι τις βαρύτερες. Από την θωπεία μέχρι τον βιασμό. Εάν σήμερα μιλάμε συχνότερα για σεξουαλική παρενόχληση, που εντοπίζεται σε ορισμένες ιδιάζουσες διαπροσωπικές σχέσεις, αυτό οφείλεται αφ’ ενός μεν στην υπερπαραγωγή του εν λόγω «φρούτου» στην σύγχρονη εποχή, αφ’ ετέρου δε στις ευρύτερες επικοινωνιακές δυνατότητες που υπάρχουν, οι οποίες ευνοούν την προβολή του.
Η «αναζωπύρωση» της συζήτησης για την σεξουαλική παρενόχληση έγινε με αφορμή την πρόσφατη δήλωση της Ολυμπιονίκου Σοφίας Μπεκατώρου ότι, πριν από πολλά χρόνια, βιάσθηκε στην Ισπανία από παράγοντα της ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Ο βιασμός αυτός δεν είναι ένας από τους πολλούς που συμβαίνουν καθημερινά στην ελληνική κοινωνία, η οποία έχει χάσει κάπου τον «λογαριασμό» με το συγκεκριμένο «φρούτο» που κατακλύζει την «αγορά» στην Ελλάδα. Είναι ένας ξεχωριστός βιασμός, αφού μας έρχεται από τον χώρο του κλασικού αθλητισμού, ο οποίος ανέκαθεν διακρίνετο για την υγεία και την καθαρότητα της ατμόσφαιρας που επικρατούσε σε αυτόν, σε αντίθεση με τους άλλους όμορους χώρους της επαγγελματικής αθλητικής δράσης, όπως είναι λ.χ. το ποδόσφαιρο. Στον κλασσικό αθλητισμό δεν πήγαινες για να «φας» ή για να γίνεις «έδεσμα» των αθλητικών παραγόντων. Πήγαινες μόνο για να γυμνάσεις το πνεύμα σου μέσα από την σωματική άθληση, κατά το γνωστό γνωμικό «νους υγιής εν σώματει υγιεί», αλλά και για να δράξεις την ευκαιρία που σου έδινε να εισέλθεις στην τροχιά της ευγενούς άμιλλας με άλλους συναθλητές σου. Να διακριθείς. Να πάρεις βραβεία. Και, αν το βόλευε η συγκυρία, να φέρεις μετάλλια για την προβολή της χώρας στους διεθνείς αγώνες. Ήξερες ότι δίπλα σου υπήρχαν άνθρωποι ερασιτέχνες, όπως εσύ. Άνθρωποι που αγαπούσαν τον κλασικό αθλητισμό και στελέχωναν τα διάφορα αθλήματα, για να σε βοηθήσουν με την πείρα και τις γνώσεις τους να «ξεδιπλώσεις» το ταλέντο σου, χωρίς να ζητούν τίποτε άλλο από εσένα, πέρα από την αγωνιστική σου ετοιμότητα και συνέπεια. Δυστυχώς, η προαναφερθείσα δήλωση της Σοφίας Μπακατώρου μάς «προσγειώνει» ανώμαλα στην πραγματικότητα από τα «σύννεφα», στα οποία «πετούσαμε» μέχρι τώρα. Η δήλωση αυτή αποκαλύπτει με ωμό ρεαλισμό ότι, όσο υπάρχουν άνθρωποι, αποκλείεται η σχέση που θα διαμορφώσουν με τους άλλους, όπου κι αν βρεθούν μαζί τους, να είναι καλύτερη από την ποιότητα που κουβαλάνε μέσα τους.
Η σχετική δήλωση της Σοφίας Μπεκατώρου έχει μια πρωτοτυπία. Γίνεται 20 περίπου χρόνια από τότε που έλαβε χώρα το καταγγελλόμενο συμβάν. Όπως εξήγησε η παθούσα Ολυμπιονίκης, το γεγονός ότι βιάσθηκε από ένα παράγοντα της ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, συνοδό της Ολυμπιακής Ομάδος, το κρατούσε μέσα της και προσπαθούσε να δει, πώς θα το διαχειρισθεί. Δίσταζε να το εκμυστηρευθεί στους γονείς της, διότι φοβόταν, μήπως την απομάκρυναν από το άθλημα που αγαπούσε. Από την άλλη μεριά δεν μπορούσε να το αποσιωπήσει, διότι δεν ήθελε να γίνει δια παραλείψεως συνεργός στον βιασμό άλλων συναθλητριών της από τον ίδιο αθλητικό παράγοντα ή ενδεχομένως από άλλα ομοίου «φυράματος» σαπρόφυτα του αθλητικού χώρου. Μπορεί, όπως είπε η εν λόγω Ολυμπιονίκης, να κράτησε πολλά χρόνια κρυμμένη βαθειά μέσα της την ντροπή που ένιωθε για αυτό που της συνέβη, δεν συμβιβάστηκε όμως ποτέ με την ιδέα να αφήσει άθικτη την «λάσπη» που είχε πετάξει επάνω στο χρυσό μετάλλιό της η βδελυρή πράξη του συνοδού της. Φαίνεται ότι η ασέλγεια επάνω σε μια Ολυμπιονίκη κάνει πιο γλυκειά την ηδονή σε σατύρους που κρύβουν τη διαστροφή τους κάτω από αθλητικές φόρμες ή την περιτυλίγουν με την σοβαροφανή αμφίεση κάποιου σπουδαίου κυρίου τάδε. Η Σοφία Μπεκατώρου πάλεψε πολύ με πολλά μέσα της. Όλη αυτή η μακροχρόνια πάλη της μετασχηματίζετο σε σωρευμένες πιέσεις, που επέφεραν τελικά την έκρηξη. Μια έκρηξη που μοιάζει με αυτήν των Ηφαιστείων. Και γνωρίζουμε όλοι εμπειρικά ότι η λάβα που μάς βγάζει προς τα έξω ο θυμωμένος Εγκέλαδος είναι αποτέλεσμα των πιέσεων, που σωρεύτηκαν μέσα του. Δεν είναι ζήτημα που υπόκειται σε κάποιο προγραμματισμό. Ούτε υπακούει στα κελεύσματα του χρόνου. Έτσι έγινε και η «έκρηξη» της Σοφίας Μπεκατώρου. Η «λάβα» του «Ηφαιστείου» της θα «κάψει» πολλά «ερπετά» ή «παράσιτα» που θα συναντήσει στη «ροή» της. Και σίγουρα πάντως θα διώξει την οσμή της «σαπίλας» από εκεί που θα περάσει.
Κάποιοι κοίταξαν την σχετική καταγγελία της Ολυμπιονίκου με το χρονόμετρο στα χέρια. «Αφού πέρασαν τόσα χρόνια», είπαν, «και παραγράφηκε το έγκλημα, τί νόημα έχει να συζητάμε τώρα για αυτό»; Κοντόθωρη ματιά στα σπουδαία της ζωής! Γεγονότα, σαν αυτό που καταγγέλλει η Ολυμπιονίκης Μπεκατώρου, δεν τα προσεγγίζεις με το ρολόι, αλλά με την όσφρηση. Μόνον έτσι θα μπορέσεις να αντιληφθείς την ένταση της «μπόχας» που αναδίδουν. Εν πάση περιπτώσει η ενέργεια της Σοφίας Μπεκατώρου να καταγγείλει την σεξουαλική της παρενόχληση από ένα άνθρωπο «υπεράνω πάσης υποψίας» δεν ήταν λυτρωτική μόνο για την ίδια. Ήταν ευρύτερα κοινωνικά ευεργετική, διότι «τρύπησε» βαθειά το «απόστημα» που μέχρι τότε δεν το έβλεπε κανένας. Είναι το «απόστημα» που θα συνεχίσει να «πυορροεί» για πολύ καιρό ακόμη, διότι έχει πολλή «βρωμιά» μέσα του. Μετά την καταγγελία της Μπεκατώρου άνοιξαν πολλά στόματα που γνώριζαν πολλά, αλλά ο φόβος τα κρατούσε κλειστά. Πολλές άλλες αθλήτριες έσπευσαν να καταγγείλουν και αυτές την δική τους σεξουαλική παρενόχληση από τους «συνδαιτυμόνες» του «ψητού» που πρόσφερε –και εξακολουθεί βέβαια να προσφέρει– ο αθλητισμός! Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση μιας 11χρονης τότε ιστιοπλόου που κατήγγειλε και αυτή ένα ανάλογο βιασμό της προ δεκαετίας από τον προπονητή της, ο οποίος πρέπει να ήταν πολύ καλός στη δουλειά του, αφού, εκτός των άλλων, «προπονούσε» την παιδίσκη στα μυστικά του κρεβατιού! Σήμερα είναι κατηγορούμενος, διότι τα σχετικά κακουργήματα που διέπραξε (βιασμός και γενετήσια πράξη με ανήλικο) δεν έχουν παραγραφεί.
Περιστατικά, σαν αυτό που συνέβη στη Σοφία Μπεκατώρου, τα συναντούμε και σε πολλούς άλλους χώρους, στους οποίους δημιουργούνται ευαίσθητες διαπροσωπικές σχέσεις. Με τέτοιες ευαισθησίες είναι συνυφασμένες λ.χ. οι σχέσεις γονέων και τέκνων, οι σχέσεις κληρικών με τα πνευματικά τους τέκνα, οι σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων (ήδη έχουν γίνει καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης από καλλιτέχνιδες του θεάτρου), καθώς και οι σχέσεις δασκάλων με τους μαθητές τους. Και η έννοια του δασκάλου δεν αναλώνεται στις προσχολικές ή σχολικές βαθμίδες. Εκτείνεται και πέραν αυτών στη σχέση Καθηγητών – Φοιτητών στα Ανώτατα Επαιδευτικά Ιδρύματα, αλλά και στις διάφορες σχολές μαθητείας.
Τελικά αποτελεί εμπειρικά επιβεβαιωμένο αξίωμα ότι όλα, όσα κάνουμε στη ζωή μας, είναι υπόθεση ήθους. Εάν έχεις ήθος, δεν αφήνεις ποτέ βρώμικα «πατήματα» στο πέρασμά σου. Ούτε δημιουργείς εστίες «σήψης» στις σχέσεις σου με τους άλλους. Εάν όμως σου λείπει το ήθος, θα είσαι πάντα «γεννήτρια» «σήψης». Ό,τι κι’ αν κάνεις. Όποιος κι’ αν είσαι. Θα βγάζεις πάντα «σαπίλα». Και αλίμονο στις ψυχές που θα βρεθούν στον δρόμο σου, αλλά και στην κοινωνία που ανέχεται ή υποθάλπει τη «σαπίλα» σου. Χρέος λοιπόν του αντίστοιχου φορέα, στους κόλπους του οποίου παρατηρούνται φαινόμενα «σήψης», είναι να προβεί σε σχολαστική και ισχυρή απολύμανση, όπου τα εντοπίσει, χωρίς να διακρίνει τα «σαπρόφυτα» στους ημέτερους και στους αλλοτρίους. Η «σήψη» δεν έχει πατρίδα. Ούτε ταυτότητα. Και δεν πρέπει να βρίσκει πουθενά «στέγη» φιλοξενίας, διότι εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκαλέσει θανατηφόρο γάγγραινα στον οργανισμό που προσβάλλει.
