Γράφει ο Μητροπολίτης Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ
«Μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες απ’ άρτι… τα δε έργα αυτών ακολουθεί μετ’ αυτών» (Αποκαλύψεως ιδ΄, 13)
Το αγιογραφικό αυτό χωρίο της Αποκαλύψεως στο οποίο συμπυκνώνεται η εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας μας για τους πιστούς που αποθνήσκουν εν Κυρίω, ενωμένοι δηλαδή με τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, μας εισάγει στο θέμα που είναι τα έργα και η διακονία του μακαριστού Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου.
Στην επέτειο της κατά την διάρκεια της επιγείου ζωής του ονομαστικής εορτής του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου (21/10) θα αποπειραθούμε να καταγράψουμε σε αδρές γραμμές την αρχιεπισκοπική διακονία του, τα έργα και τα άθλα του, για να αποδειχθεί ότι ο εκλιπών Πρωθιεράρχης τα δέκα χρόνια περίπου που ευρίσκετο στο πηδάλιο της καθ’ Ελλάδα Εκκλησίας «εδούλευσε εις το ευαγγέλιον» (Προς Φιλιππησίους β΄, 22) ηγωνίσθη «διά την μαρτυρίαν του Ιησού και του λόγου Αυτού» (Αποκαλύψεως α΄, 2).
Α΄. Η προεδρία των Συνοδικών Οργάνων (Δ.Ι.Σ. και Ι.Σ.Ι.).
Η πρώτη κεντρική διακονία του κατά το Συνοδικό Σύστημα διοικήσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι η προεδρία των Συνοδικών Οργάνων (Δ.Ι.Σ. και Ι.Σ.Ι.). Ως Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος συντόνισε την λειτουργία των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Οργάνων για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της διαποιμάνσεως των πιστών.
1. Συνεδρίες της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (Δ.Ι.Σ.)
Σημειώνουμε για τις Συνεδριάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (Δ.Ι.Σ.) ότι σύμφωνα με την επικρατήσασα παράδοση οι προβλεπόμενες οκτώ (8) Συνεδρίες της Δ.Ι.Σ. κατά μήνα, (δύο (2) καθ’ εκάστη εβδομάδα ημέρα Τρίτη και Πέμπτη), συνεπτύχθησαν σε τέσσαρες (4) την πρώτη εβδομάδα και 4 την τελευταία εβδομάδα εκάστου μηνός.
Κάθε Συνεδρία αποτελείται από δύο (2) μέρη. Στο πρώτο μέρος που φέρει το όνομα «Ανακοινώσεις του Μακαριωτάτου Προέδρου» ο Αρχιεπίσκοπος ενημερώνει τους Συνοδικούς Μητροπολίτες για τα μεγάλα και σημαντικά θέματα που έχουν προκύψει και απασχολούν την Εκκλησία και πρέπει να αντιμετωπισθούν. Συνήρπαζε τους Συνοδικούς Ιεράρχες με τον αναλυτικό και σύνθετο τρόπο της χειμαρρώδους σκέψεώς του, τους ελκυστικούς για την Εκκλησία οραματισμούς του, την έκδηλη ευαισθησία του και την ένζηλη παρρησία του. Γοήτευε με την τόλμη των προτάσεών του για την αποστολή της Εκκλησίας. Τα σχόλιά του ήταν εύστοχα, οι αναλύσεις του πυκνές και βαθύτατες, η ενημέρωση πλήρης και πολύπλευρη. Ολοι καθίσταντο ενημερωμένοι και σοφώτεροι.
Στο δεύτερο μέρος συνεζητούντο εξαντλητικώς και απεφασίζοντο τα τρέχοντα θέματα των Εκκλησιαστικών Υπηρεσιών, των Συνοδικών Οργάνων και των Ιερών Μητροπόλεων.
Επί της Προεδρίας του συνετάσσετο για τις αποφάσεις εκτενές – πλήρες Ανακοινωθέν με το οποίον ενημερώνονταν δι’ Εγκυκλίου Σημειώματος οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες που δεν συμμετείχαν στην Δ.Ι.Σ. για τις ληφθείσες αποφάσεις.
* * * * *
2. Συνεδρίες της Ιεραρχίας της Ιεράς Συνόδου (Ι.Σ.Ι)
Στην λειτουργία του Συνοδικού Σώματος εντάσσονται και οι Συνεδριάσεις της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Με την θεματική του κορυφαίου αυτού οργάνου της Εκκλησίας μας εκαλύπτοντο σημαντικοί τομείς της εκκλησιαστικής ζωής. Τα θέματα που συνεζητήθησαν στις Συνεδριάσεις ήταν τα εξής:
Ετος 1998
Εκκλησιαστική Εκπαίδευσις – Εκπαιδευτική μεταρρύθμισις των Εκκλησιαστικών Σχολών.
Αρσις των επιτιμίων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών.
Ιδρυσις Εκκλησιαστικών Βρεφονηπιακών Σταθμών. Η συμβολή των εις την αντιμετώπισιν του δημογραφικού.
Περί καταργήσεως της Ιεράς Μητροπόλεως Κυθήρων και συγχωνεύσεώς της εις την Ιεράν Μητρόπολιν Γυθείου και Οιτύλου.
Πως ψαλτέον το Τροπάριον «Σώσον, Κύριε, τον λαόν σου».
Περί της Κηδείας των τελεσάντων Πολιτικόν Γάμον.
Εισήγησις επί του θέματος του πορίσματος του διενεργηθέντος οικονομικού ελέγχου.
Περί του Κανονισμού της Οικονομικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Ετος 1999
Απευθυνόμενος στους Μητροπολίτες μέλη της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας στην Εισαγωγική ομιλία του έθεσε τους στόχους της Εκκλησιαστικής διακονίας του. Ενώπιον της Νέας Χιλιετίας. Αναζωογόνηση του Συνοδικού µας συστήµατος. Οι Συνοδικές Επιτροπές. Οι Ιεράρχες μας και οι Μητροπόλεις. Οι εξωτερικές µας σχέσεις. Το αναπτυξιακό µας πρόγραµµα. Η θέσις µας στην Ευρώπη. Εξασφάλιση και µόρφωση στελεχών. Ο ιερός μας Κλήρος. Εκκλησία ΜΜΕ. Το Ιωβηλαίο και η Ολυμπιάδα. Τα οικονομικά της Εκκλησίας. Οι σχέσεις µας με την Πολιτεία. Λοιπά θεµατα (Ειδική Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής). Το Παλαιοημερολογητικόν. Η ένταξη των θρησκευτικών Αδελφοτήτων. Κοινωνικές παρεμβάσεις της Εκκλησίας. Η Αποστολική Διακονία. Το Διορθόδοξο Κέντρο. Το θέµα των νέων ταυτοτήτων. Ο νέος αρχαιολογικός νόμος. Τα κεφάλαια περί Μασονίας, Χιλιασμού και Σατανισμού. Το αίτηµα για τη μετατροπή 100 θέσεων διακόνων σε θέσεις λαϊκών υπαλλήλων. Η απαλλαγή των εκκλ. ν.π. από τη φορολογία του 20%. Οι νέες προοπτικές (Θεσμικές τομές στην οργάνωση και διοίκηση της Εκκλησίας). Οι σχέσεις µας με την Πολιτεία. Η αξιοποίηση της περιουσίας µας. Η προώθηση της εσωτερικής µας αναδιοργάνωσης. Η Λειτουργική ανανέωση. Η εξωτερική µας πολιτική. Η εκτέλεση του αναπτυξιακού µας προγράµµατος. Η λειτουργία των νέων Σχολών µας. Η Τηλεόραση της Εκκλησίας. Η Εκκλησία µας έναντι του Οικουμενισμού. Η ενίσχυση της ενότητός µας. Οφειλομένη απάντηση (σε επικρίσεις) (Συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας 5-14 Οκτωβρίου 1999).
Θέματα Συνεδριών
Επίδομα εις τας χριστιανικάς οικογενείας της Θράκης διά την απόκτησιν τρίτου τέκνου. Συμβολή της Εκκλησίας διά την αντιμετώπισιν του δημογραφικού ζητήματος
Περί της συμμετοχής της Εκκλησίας εις το 3ον Κοινοτικόν Πλαίσιον Στηρίξεως (Κ.Π.Σ.)
Ανακοίνωσις περί του Εθνικού (και Εκκλησιαστικού) Κτηματολογίου
Συνοπτική ενημερωτική εισήγησις περί του Συνοδικού Μεγάρου
Λειτουργική ακρίβεια, ευταξία και ενότης και ψήφισις Κανονισμού συστάσεως Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργικής Αναγεννήσεως
Πρότασις περί των αναγκαίων τροποποιήσεων του υπ’ αρ. 1/1977 Κανονισμού « Περί Εργασιών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας»
Η θέσις της Εκκλησίας διά τας Μεταμοσχεύσεις
Περί α)Των όρων απονομής Οφφικίων εις Κληρικούς, β) Της απονομής τιμητικών διακρίσεων υπό της Εκκλησίας, γ) Της δημιουργίας της Τάξεως των «Ευσχημόνων» και της ψηφίσεως Κανονισμών περί αυτών
Παράστασις λαϊκού συνηγόρου εις την Εκκλησιαστικήν Δικαιοσύνην
Νομοκανονική Θεώρησις του Ι.Σ.Κ.Ε.
Τρόπος μεταθέσεως των Μητροπολιτών των κατασταθέντων εις προσωποπαγείς Ιεράς Μητροπόλεις – Μετατροπή των Ιερών Μητροπόλεων αυτών εις μονίμους
Ενημερωτική Εκθεσις επί της πορείας της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών (Ε.ΚΥ.Ο.)
Σύσταση α) Ειδικών Συνοδικών Επιτροπών «Πολιτιστικής Ταυτότητος» και «Επί των Χριστιανικών Μνημείων» και β) Ακαδημίας Εκκλησιαστικών Τεχνών
Εγκρισις των Κανονισμών των Ειδικών Συνοδικών Επιτροπών α) Γάμου, Οικογενείας, Προστασίας Παιδιού και Δημογραφικού Προβλήματος, β) Θεμάτων Υγείας και Ειδικών Ποιμαντικών Καταστάσεων, γ) Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής Ελέγχου Οικονομικής Διαχειρίσεως της Οικονομικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος των ετών 1991, 1994-1996
Σύστασις δύο νέων Περιστασιακών Μητροπόλεων
Περί του Κανονισμού Οργανώσεως, Διοικήσεως και εν γένει λειτουργίας του Διορθοδόξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος
Περί της μνημονεύσεως του ονόματος του Πρώτου εν τη Εκκλησία της Ελλάδος
Ετος 2000
Η μαρτυρία και η προσφορά της Εκκλησίας εις το Εθνος, την Ορθοδοξίαν και την Οικουμένην. Διαπιστώσεις και προβληματισμοί από την κρίση στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας εξ αφορμής των Ταυτοτήτων – Θεολογική, Πολιτική ανάλυση και προοπτικές
Ενημέρωση επί της πορείας του θέματος των Ταυτοτήτων
Η Ελλάδα ως χώρα φιλοξενίας Μεταναστών
Η κατοχύρωσις της Θρησκευτικής ελευθερίας εις την Ελλάδα
Τρόπος μεταθέσεως των Μητροπολιτών των κατασταθέντων εις προσωρινάς και προσωποπαγείς Μητροπόλεις-Μετατροπή των Ιερών Μητροπόλεων αυτών εις μονίμους
Ετος 2001
Ενημέρωσις επί της πορείας του θέματος των Ταυτοτήτων
Νεοπαγανισμός – Αναβίωση Αρχαίων Θρησκειών. Ποιμαντική αντιματώπιση του φαινομένου
Περί της εν Ελλάδι επισκέψεως του Πάπα
Συνοπτικη ενημέρωσις περί της πορείας των Οικονομικών της Εκκλησίας – Αναπτυξιακαί προτάσεις
Πρότασις περί συστάσεως νέας Ιεράς Μητροπόλεως δι’ αποσπάσεως τμήματος εκ της χηρευούσης Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης
Η εκκλησιολογική – Ιστορική, Κανονική και νομική σχέσις Επισκόπων και Μονών
Ετος 2002
Κεφάλαια από το περιεχόμενο της Ορθοδόξου χριστιανικής πίστεως για να εμπνευσθούν οι νέοι μας της σύγχρονης γενιάς, προς ένα αισιόδοξο μέλλον προσωπικής δημιουργίας και προσφοράς
Η συμοβολή της Εκκλησίας εις την επιτυχή διοργάνωσιν των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004
Καλλιέργεια Ιερατικών Κλίσεων: Προβλήματα, προοπτικές
Περιληπτική ενημέρωση επί της πορείας των Οικονομικών της Εκκλησίας
Ετος 2003
Η θέσις της Εκκλησίας επί του θέματος της Ευθανασίας
Τροποποίησις Κανονισμού 100/98
Ετος 2004
Η πορεία των θεολογικών Διαλόγων σήμερα
Περί Ιερατικών Κλίσεων
Ο ρόλος των Γυναικών εις τον όλον Οργανισμόν της Εκκλησίας. Αναβίωσις του θεσμού των Διακονισσών
Ετος 2005
Περί Κανονισμού των Ιεροψαλτών
Εξουσία και Διακονία στην Εκκλησία
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή – Νέος Κόσμος
Ο επανευαγγελισμός σήμερα. Νέες προοπτικές
Ετος 2006
Εισήγησις περί των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων
Περί εγκρίσεως Κανονισμού Ιεροψαλτών
Αγιότητα και εκκοσμίκευση στη ζωή της Εκκλησίας
Κανονισμός Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Αθλητισμού
Περί συστάσεως Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Μεταναστών και Παλλινοστούντων
Ετος 2007
Η Οικογένεια. Θεσμός υπό κρίσιν;
Εκκλησία και Περιβάλλον. Συμβολή του Θεολογικού λόγου στη δημιουργία Οικολογικής συνειδήσεως
Η παρουσία του Ιερού Κλήρου εν τω συγχρόνω κοινωνικώ γίγνεσθαι
* * * * *
3. Για την αναδιοργάνωση της εκκλησιαστικής διακονίας συνεκροτήθησαν Επιτροπές εξ Αρχιερέων για τη διευθέτηση των ορίων των Ιερών Μητροπόλεων
4. Η τροποποίηση του Κανονισμού λειτουργίας της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας (Ι.Σ.Ι.)
5. Εορτασμός της μνήμης του Ιερού Φωτίου, προστάτου της Ιεράς Συνόδου
Στην λειτουργία της Ιεράς Συνόδου ανήκει και η κοινή σύσκεψη των μελών της Ιεράς Συνόδου και των Θεολογικών Σχολών κατά την εορτή του Ιερού Φωτίου (6 Φεβρουαρίου)
Τα αναπτυχθέντα και συζητηθέντα θέματα
Ενώπιον της Τρίτης χιλιετίας. Η Εκκλησία και η Θεολογία της (1999)
Πανηγυρικός λόγος επί τη μνήμη του Ιερού Φωτίου (2000)
Η πίστη και το ήθος της Εκκλησίας κατά τον Ιερόν Φώτιον (2001)
Ο Πατριάρχης Φώτιος και ο κόσμος των Σλάβων (2002)
Το εκκλησιαστικόν φρόνημα του Ιερού Φωτίου ως βιωματική και διαχρονική έκφρασις ορθοδόξου ήθους (2003)
Η Εκκλησία Θεσσαλονίκης μεταξύ Ρώμης και Κ/πόλεως στο παρελθόν μεταξύ Κ/πόλεως και Αθηνών στο παρόν. Στο πνεύμα του Ιερού Φωτίου (2004)
Ιεροί Κανόνες – Μέγας Φώτιος – Σχίσμα 867 (2005)
Ο διαλεκτικός και διακονικός χαρακτήρας της Εκκλησίας. Αναφορά στον Ιερό Φώτιο (2006)
«Τι έστιν έργον άρχοντος: Επισημάνσεις διαχρονικής αξίας από τον Ιερό Φώτιο, στην επιστολή του Προς Μιχαήλ, τον άρχοντα Βουλγαρίας περί των όρων και προϋποθέσεων του άρχειν» (2007)
6. Ενέργειες της Ιεράς Συνόδου (λαοσυνάξεις-συλλογή υπογραφών) ενάντια στην πρόταση της Κυβέρνησης για τη μη αναγραφή του Θρησκεύματος στις Ταυτότητες των πολιτών
7. Στα Διορθόδοξα και Διαχριστιανικά η Εκκλησία μας έδιδε μαρτυρία «περί της εν ημίν ελπίδος» (Α΄ Πέτρου γ΄, 15) μετέχουσα σε όλα τα fora.
8. Κατάρτιση του Κανονισμού περί της λειτουργίας των Συνοδικών Επιτροπών, ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά και να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες.
Κατάρτιση Κανονισμού της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών (Ε.Κ.Υ.Ο.)
Κατάρτιση Κανονισμού της Διευθύνσεως Δημοσιονομικού Ελέγχου
Ημερίδα περί Πρωτοσυγκέλλων και Γενικών Αρχιερατικών Επιτρόπων
Ημερίδα για την καύση των νεκρών
Ημερίδα για την ενδυμασία των Κληρικών.
9. Σύσταση Ειδικών Συνοδικών Επιτροπών
ΕΙΔΙΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΑΙ
(της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ν. 590/1977 «Περί Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος»)
i. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Παρακολουθήσεως Ευρωπαϊκών Θεμάτων
Γραφείο της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρωπαικήν Ενωσιν (Ε.Ε.) στις Βρυξέλλες και στο Συμβούλιο της Ευρώπης (Σ.Ε.) και την UNESCO
ii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής
iii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή επί της Ακαδημίας Εκκλησιαστικών Τεχνών
iv. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
v. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Γάμου, Οικογενείας, Προστασίας Παιδιού και Δημογραφικού Προβλήματος
vi. Ειδική Συνοδική Επιτροπή επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων
vii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικών Μνημείων
viii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Θείας και Πολιτικής Οικονομίας και Οικολογίας
ix. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Λειτουργικής Αναγεννήσεως
x. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος
xi. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Μελέτης Αρχαιολατρίας-Νεοειδωλολατρίας
xii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Γυναικείων Θεμάτων
xiii. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Μεταναστών, Προσφύγων και Παλιννοστούντων
xiv. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Αθλητισμού
xv. Ειδική Συνοδική Επιτροπή Προσκυνηματικών Περιηγήσεων (Θρησκευτικού Τουρισμού)
10. Σύνταξη του Ν. 3432/2006 για την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια
Τροποποίηση του ν. 5383/1932 – ΦΕΚ 110/Α/11-4-1932 «Περί των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων και της προ αυτών διαδικασίας». Ενεκα της επισυμβάσης ασθενείας του Αρχιεπισκόπου, δεν προωθήθηκε προς την Βουλή προς ψήφιση.
11. Σύνταξη και ψήφιση Κανονισμών
Περί Ιερών Ησυχαστηρίων
Περί Ιεροψαλτών
12. Συνέδρια
i) «Επιστήμες, Τεχνολογίες Αιχμής και Ορθοδοξία»
ii) «Η συμβολή των Ελλήνων Κληρικών εις τον Διαφωτισμόν και εις την αναγέννησιν των Θετικών Επιστημών».
iii) Συνέδρια για την Λειτουργική Αναγέννηση (1998-2007)
Υπενθυμίζουμε τα θέματα και τους τόπους διεξαγωγής των Πανελληνίων Λειτουργικών Συμποσίων.
Το Α΄ συγκλήθηκε το έτος 1999 στην Ιερά Μονή Πεντέλης, με θέμα: «Το Μυστήριον του Βαπτίσματος»
Το Β΄ συγκλήθηκε το έτος 2000 στον Βόλο, στην Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, με θέμα: «Την Λειτουργικήν Ανανέωσιν»
Το Γ΄ συγκλήθηκε το έτος 2001 στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης, στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, με θέμα: «Το Μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας»
Το Δ΄ συγκλήθηκε το έτος 2002 στο Νέο Προκόπιο Ευβοίας, στην Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος, με θέμα: «Το Μυστήριον του Γάμου»
Το Ε΄ συγκλήθηκε το έτος 2003 στο Νέο Προκόπιο Ευβοίας, στην Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος, με θέμα: «Ιερουργείν το Ευαγγέλιον»
Το ΣΤ΄ συγκλήθηκε το έτος 2004 στην Τήνο, στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου, με θέμα: «Χριστιανική Λατρεία και ειδωλολατρία»
Το Ζ΄ συγκλήθηκε το έτος 2005 στο Νέο Προκόπιο Ευβοίας, στην Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος, με θέμα: «Το Μυστήριον της Ιερωσύνης»
Το Η΄ συγκλήθηκε το έτος 2006 στο Συνεδριακό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού στα Μελισσιάτικα Ν. Μαγνησίας, με θέμα: «Το Χριστιανικόν Εορτολόγιον»
Το Θ΄ συγκλήθηκε το έτος 2007 στο Συνεδριακό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού στα Μελισσιάτικα Ν. Μαγνησίας, με θέμα: «Το Μυστήριον του θανάτου εις την λατρείαν της Εκκλησίας»
13. Εορτασμοί για το Ιωβηλαίο ήτοι την συμπλήρωσιν 2000 ετών από την γέννηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
14. Διάλογος με την Νεολαία με επισκέψεις του κατόπιν προσκλήσεων σε πολλά Σχολεία των Αθηνών και λοιπών πόλεων. Επίσης εδέχετο στο Γραφείο του στην Αρχιεπισκοπή αντιπροσωπείες μαθητών και νέων.
15. «Επικοινωνιακή και Μορφωτική Υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος» (Ε.Μ.Υ.Ε.Ε.)
Κλάδος Περιοδικών
Κλάδος Internet
Κλάδος Ραδιοφωνίας
Κλάδος Εκδόσεων
16. Ισλαμικό Τέμενος – τζαμί
Στην παρούσα έκθεση των έργων του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου ως Προέδρου της Ιεράς Συνόδου δεν αναφέρονται τα έργα στον Φιλανθρωπικό Τομέα και η διακονία του ως Ποιμενάρχου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών.
Ευφημία του αοιδίμου Πρωθιεράρχου
«Μέγα μεν το άλγος υπέρ των Εκκλησιών του Θεού· εις γαρ την οικουμένην εχύθη το κακόν. Μείζων δε η χαρά. Εν γαρ τη υφηλίω θαυμάζεται υμών τα άθλα και η αρετή, και παντός στόματός εστιν αντί παντός άλλου οι λαμπροί υμών αγώνες και τα τρόπαια και ο πολύς εκείνος και άξιος των υπέρ Χριστού παθημάτων μακαρισμός» (Φωτίου του σοφωτάτου και αγιωτάτου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Επιστολαί (ΡΝΔ-154 Μητροφάνει Μοναχώ και Ησυχαστή τω εκ Σικελίας), Ιωάννου Ν. Βαλέτα, Εν Λονδίνω 1864, σ. 489).
Του μακαριστού Αρχιεπισκόπου
Αθηνών και Πάσης Ελλάδος
Χριστοδούλου
Αιωνία η μνήμη!
