του π. Αντώνιου Χρήστου
Η σύγχρονη εποχή μας, μεταξύ άλλων, διακρίνεται για την συστηματική αποδόμηση παραδοσιακών αξιών, θεσμών, προσώπων και καταστάσεων. Σε αυτό το κλίμα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει η Εκκλησία γενικότερα και τα πρόσωπα που την διακονούν μέσα από το ράσο ειδικότερα. Η πνευματική σύγχυση και το κοσμικό φρόνημα έχουν εισέλθει σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα το μαύρο να γίνεται άσπρο και το αντίστροφο. Επειδή όμως έχουμε ασχοληθεί με το θέμα στο παρελθόν, γι αυτό το λόγο, δεν θα αναφέρουμε για το θέμα της ιεροκατηγορίας σε βάθος (γιατί συμβαίνει αυτό και ποιες είναι οι αφορμές και τα βαθύτερα αίτια), αλλά από μια συγκεκριμένη σκοπιά.
Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα ασχοληθούμε με το θέμα εξετάζοντάς το από την σκοπιά του κληρικού που δεν έχει παρεκκλίνει της αποστολής του. Ίσα-ίσα με ζήλο και φόβο Θεού, υπενθυμίζει μέσα από τα κηρύγματα και τις ομιλίες του, την πίστη και τα δόγματα της Εκκλησίας σε βασικά δογματικά θέματα. Μάλιστα, προσπαθεί να επαναφέρει την ορθή εκκλησιαστική τάξη και παράδοση της Εκκλησίας, σε πρωτεύοντα θέματα της εκκλησιαστικής ζωής, τόσο στη λατρεία, όσο και στα μυστήρια και την εν γένει ενοριακή ζωή.
Ενώ λοιπόν θα περίμενε κανείς αυτός ο κληρικός να βρει αγκαλιά, ανταπόκριση και αποδοχή από τους ενορίτες και όπου υπάρχουν πάνω από έναν εφημέριο στην ενορία, και την στήριξη του ή των συνεφημερίων, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή έχουμε μια εμφανή δυσαρέσκεια, μία υποβόσκουσα πολεμική που με την πάροδο του χρόνου αρχίζει και γίνεται εμφανής και σε αυξητικά στάδια έντασης. Αυτά που σίγουρα πλεονάζουν εναντίον του ιερέα, είναι τα λόγια, οι χαρακτηρισμοί και οι κατηγορίες από κάθε κατεύθυνση, με αποτέλεσμα αφού απευθύνονται για ιερέα (αν και συνήθως λέγονται σε τρίτους και όχι στον ίδιο πρόσωπο προς πρόσωπο), έχουμε την ιεροκατηγορία! Αν για όλους ισχύει το «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε». (Ματθ. 7,1), πόσο μάλλον για τους φορείς της Ιερωσύνης, που όπως εύστοχα έχει ειπωθεί «Στην Ιεροκατηγορία αν έχεις άδικο σε κατακαίει, αν έχεις δίκιο σε μουτζουρώνει». Επομένως κανείς δεν μπορεί να βγει πνευματικά αλώβητος όταν κατηγορεί και συκοφαντεί κληρικό και ιδιαίτερα άδικα, γιατί απλά εκείνος προσπαθεί να εφαρμόσει το σωστό και το ίσιο, εκεί που έχει επικρατήσει το λάθος και το στραβό…!
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται μία διευκρίνιση: Όλα αυτά δεν τα αναφέρουμε, γιατί είμαστε και εμείς κληρικοί και μας συμφέρει. Τα αναφέρουμε με πόνο ψυχής, για να διαφωτίσουμε τους αναγνώστες που προφανώς να μην είχαν υπόψη τους όλα αυτά. Είναι άλλο πράγμα λοιπόν κάτι στραβό να είδαμε στον ιερέα, κάποιο αποδεδειγμένο κανονικό παράπτωμα, κάποια διάδοση αιρετικής διδασκαλίας ή σκανδαλισμού και άλλο η άδικη κατηγορία εις βάρος του. Στην πρώτη περίπτωση πρώτα με ταπείνωση βρίσκουμε τον ίδιο και ταπεινά λέμε αυτό για το οποίο πιστεύουμε ότι σφάλλει. Αν μας αγνοήσει και δεν διορθωθεί, παίρνουμε την ευθύνη και κάνουμε έγγραφη επώνυμη κατηγορία στον Μητροπολίτη που ανήκει. Αυτό σημαίνει ανάληψη ευθύνης και είναι θεμιτό και διαφέρει από το να διαδίδουμε φήμες εναντίον κληρικού, μόνο και μόνο επειδή ξεβολεύει τις λανθασμένες συνήθειες και τα αμαρτωλά ή αντικανονικά έθιμα, τα οποία είχαν ριζωθεί στην ενοριακή ζωή, χωρίς όμως να έχουν ερείσματα στην κανονική παράδοση της Εκκλησίας μας.
Από την πλευρά του κληρικού, (ας υποθέσουμε ιερέα), για να μπορέσει να φέρει αυτές τις αναγκαίες αλλαγές στην Ενορία είναι: α) Η συνέργεια του Θεού, γιατί ο Χριστός είναι σαφής «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω.15,5). β) Η ευλογία και η στήριξη του Επισκόπου. Ο ιερέας όσο και καλές προθέσεις να έχει, το σίγουρο είναι ότι θα υπάρχουν αντιδράσεις, διαμαρτυρίες και καταγγελίες και ο επίσκοπος πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων για να προτρέψει ή να αποτρέψει τις ενέργειες του ιερέα, πριν γίνει κάτι εκκλησιαστικό πρόβλημα και «βούτυρο στο ψωμί» των εχθρών της Εκκλησίας ή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. γ) Η συνέργεια των άμεσων συνεργατών (συνεφημερίων, επιτρόπων, ιεροψαλτών, νεωκόρων, κατηχητών κ.α.), γιατί αν δεν βοηθήσουν αυτοί και δεν στηρίξουν τις ορθές επιλογές του κληρικού, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα και ταραχή στην ενορία. δ) Η προσευχή, η θεολογική κατάρτιση, η υπομονή, η επιμονή και η ανάληψη της ευθύνης και των συνεπειών εκ μέρους του ιερέα. Χωρίς αυτά τα εφόδια και τις αρετές, δεν θα μπορέσει να εφαρμόσει τις αλλαγές. και ε) Η αγάπη και η συμπάθεια και όχι εχθρότητα εκ μέρος του ιερέα, σε αυτούς που ιεροκατηγορούν και αντιτάσσονται στο πρόσωπό του και στις αλλαγές. Πάντοτε όπως στην Εκκλησία, αγαπάμε τον αμαρτωλό, τον αιρετικό ή τον ιεροκατήγορο, απεχθανόμαστε όμως την αμαρτία, την αίρεση και την ιεροκατηγορία. Επομένως κάποιος μπορεί να πέφτει στο αμάρτημα της ιεροκατηγορίας, αλλά ποτέ δεν ταυτίζουμε το πρόσωπό του και την ενέργειά του, με αυτή την πράξη. Ίσως τους απομακρύνουμε αν και πνευματικά μας ευεργετούν, όχι όμως γιατί αυτοί είναι κακοί, αλλά γιατί εμείς στη πράξη και στη πνευματική μας κατάσταση μπορεί να είμαστε αδύνατοι και για το καλό της ειρήνευσης της Εκκλησίας γενικότερα και της ενορίας ειδικότερα.
Τελειώνοντας, ας προσέχουμε αδελφοί μου πως μιλάμε και τι λέμε για τους κληρικούς, αλλά και οι κληρικοί ας προσέχουμε τι παραδείγματα δείχνουμε στο πλήρωμα της Εκκλησίας.
