Της Δήμητρας Παλαιολόγου
Σχεδόν 80 χρόνια μετά την τελευταία αρχιερατική Θεία Λειτουργία (15 Ιουλίου 1938), πριν από λίγες ημέρες, στον Άγιο Νικόλαο Ασπραγγέλων, στα Ζαγοροχώρια, στα Γιάννινα, τιμήθηκε ο αγώνας του λαού μας κατά του ναζισμού.
Από τον ναό και παρουσία των Αρχών, ο Μητροπολίτης Ιωάννινων κ. Μάξιμος, αφού χαρακτήρισε ειδωλολατρία και δαιμονική κατάσταση τον ναζισμό, ζήτησε από τη Γερμανία την επιστροφή του κατοχικού δανείου και την καταβολή των αποζημιώσεων για τις καταστροφές που προκλήθηκαν. Μεταξύ αυτών που καταστράφηκαν ήταν και ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος πυρπολήθηκε στις 15 Ιουλίου 1943 από τους Γερμανούς, μαζί με σχεδόν όλο το χωριό και το μοναστήρι των Ασπραγγέλων.
Στην κατεστραμμένη εκκλησία έγιναν τα τελευταία χρόνια αρκετές παρεμβάσεις με πρωτοβουλία της Μητρόπολης και της ενορίας, και χρηματοδότηση της Περιφέρειας, αλλά και τις προσπάθειες όλων των δημάρχων της περιοχής.
Στο κήρυγμά του ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων χαρακτήρισε τον ναζισμό «ειδωλολατρία, μια δαιμονική κατάσταση η οποία δεν είχε ούτε Θεό ούτε σεβασμό για την ανθρώπινη ύπαρξη ούτε το χάρισμα και την έννοια της ελευθερίας».
Όπως είπε, «ήταν καταπίεση, να φτιάξουμε τον κόσμο έτσι όπως νομίζουμε εμείς ότι είναι καλός, με κάθε μέσον, ακόμη και αν χρειάζεται να δολοφονήσουμε εκατομμύρια ανθρώπους, αν χρειάζεται να καταστρέψουμε χώρες, πολιτισμούς, αυτό ήταν ο ναζισμός. Και το αποτέλεσμα του ναζισμού τι ήταν; Χαλάσματα ανθρώπινα, ισοπέδωση και στα υλικά πράγματα. Και βλέπουμε το αποτέλεσμα σε έναν ιερό χώρο, σε έναν ναό, σε έναν χώρο που προσέρχονταν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής για τη σωτηρία του κόσμου, για την αγάπη, την ελευθερία».
Ο κ. Μάξιμος, ο οποίος έχει ζήσει στη Γερμανία, ανέφερε ότι οι Γερμανοί έγιναν οι καταστροφείς του κόσμου, τους συγχώρεσαν οι λαοί και πρώτοι οι ορθόδοξοι Έλληνες, οι οποίοι στη συνέχεια εργάστηκαν και εργάζονται σκληρά στη Γερμανία βοηθώντας να αναστηθεί και να ανορθωθεί ένα κράτος κατεστραμμένο, που είχε φέρει και στους άλλους την καταστροφή.
«Τα χρέη της Γερμανίας», είπε ο κ. Μάξιμος, «τα περισσότερα της χαρίστηκαν, αλλά της έφεραν και χρήματα, και έκαναν και το Σχέδιο Μάρσαλ και βιομηχανία, και τους βοήθησαν να γίνουν σήμερα αυτό που λέμε η “ατμομηχανή της Ευρώπης”, μία από τις πιο δυνατές οικονομικά χώρες του κόσμου. Και αυτοί τι έκαναν;»
Επιπλέον, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων έθεσε το θέμα του κατοχικού δανείου πρωτίστως, αλλά και των αποζημιώσεων, επισημαίνοντας ότι οι Γερμανοί «μόλις οι Έλληνες βρέθηκαν αδύναμοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν φταίμε, ούτε τους πέρασε από το μυαλό τους ότι και αυτοί θα έπρεπε να μας συγχωρήσουν, να μας έχουν στην καρδιά τους και να βοηθήσουν, πολύ δε περισσότερο που στη διάρκεια της Κατοχής άρπαξαν περιουσία ολόκληρη εθνική, με το λεγόμενο κατοχικό δάνειο -που δεν ήταν δάνειο, αλλά αρπαγή-, αλλά υπάρχουν χαρτιά, είναι γραμμένα τι πήραν. Καλά, δεν συζητούμε για τις αποζημιώσεις, για αυτά που κατέστρεψαν, ένα από αυτά είναι ο ναός που βρισκόμαστε. Αλλά κανείς δεν βρέθηκε να έχει το θάρρος και τα μούτρα να πάει να ζητήσει το κατοχικό δάνειο;».
Και τόνισε ο κ. Μάξιμος: «Εμείς όμως, επειδή είμαστε ορθόδοξοι και γνωρίζουμε να συγχωρούμε, λέμε βεβαίως και συγχωρούμε, αλλά δεν θα πάψουμε ποτέ να θυμόμαστε τις θηριωδίες, για να μην επαναληφθούν, και δεν θα πάψουμε ποτέ να λέμε ότι πέρα από τις αποζημιώσεις που είναι θέμα συζητήσιμο και δύσκολα μετρήσιμο, πρέπει οπωσδήποτε το κατοχικό δάνειο, τα κλεμμένα να επιστραφούν, χωρίς να τους πιάνουμε από τον λαιμό για να τους βάλουμε φυλακή, όπως μας έκαναν αυτοί, και χωρίς να θέλουμε να γινόμαστε δυνάστες των ανθρώπων, όπως δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έγιναν αυτοί». Και κατέληξε: «Αυτό σημαίνει όμως ότι και εμείς θα πρέπει να βάλουμε μυαλό, να μετανοήσουμε, και θα πρέπει να κατανοήσουμε τη θέση μας και τη μεγάλη ευθύνη που έχουμε ως Έλληνες και ορθόδοξοι, να λάμπουμε στον κόσμο, με αγάπη, πνευματικότητα και ήθος».
