Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς,Γραφείο επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
Όποιος αποφασίσει να κάνει το εμβόλιο, πρώτον μεν να ρωτήσει τον προσωπικό του γιατρό, ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό των ασθενειών, που πέρασε στο παρελθόν. Και δεύτερον να ζητήσει και να διαβάσει προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης, εάν αυτό είναι εφικτό, πριν να κάνει το εμβόλιο
Σε μια πρωτοφανή κατάσταση, κατ’ εξοχήν οδυνηρή, εισήλθε ολόκληρος ο πλανήτης, εδώ και ένα χρόνο περίπου. Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης βρίσκονται σε έναν πρωτόγνωρο περιορισμό, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, ο οποίος πλανάται ωσάν φρικτό φόβητρο πάνω από την οικουμένη, σκορπώντας παντού στο πέρασμά του τον πανικό και τον θάνατο. Πολλά εκατομμύρια συνάνθρωποί μας προσβλήθηκαν και νόσησαν και δυστυχώς κάποια εκατομμύρια έχασαν τη ζωή τους από βαρύτατες προσβολές του αναπνευστικού συστήματος. Από τον περασμένο Νοέμβριο και μετά, οπότε ξέσπασε το δεύτερο κύμα της πανδημίας, ο αριθμός των κρουσμάτων και των θυμάτων αυξήθηκε κατακόρυφα και η κατάσταση στη χώρα μας και όχι μόνον, κατέστη εφιαλτική.
Με πολύ αγωνία περίμεναν οι πάντες, πότε θα κατασκευασθεί το πολυπόθητο εμβόλιο και όταν πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκε στα ΜΜΕ ότι επί τέλους κυκλοφόρησε, θεωρήθηκε ως το μόνο δυνατό και αποτελεσματικό όπλο, που μπορεί να μας προστατέψει από τον θανατηφόρο ιό, ενώ οι πιθανές παρενέργειές του θεωρήθηκαν αμελητέες και άνευ σημασίας. Μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, στην Ρωσία, στην Αμερική, την Αγγλία και την Κίνα, κατόρθωσαν, όπως ισχυρίζονται, με βάση την σύγχρονη βιοτεχνολογία, να κατασκευάσουν εμβόλια, των οποίων την αποτελεσματικότητα ανεβάζουν σε ένα ποσοστό περίπου 94 έως 95%. Περί τα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, οπότε έφθασαν τα πρώτα εμβόλια στην πατρίδα μας, ξεκίνησε μια γιγαντιαία προσπάθεια εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού υπό την ονομασία «Ελευθερία», με την ελπίδα και την προσδοκία, ότι εφ’ όσον εμβολιαστεί ένα ποσοστό τουλάχιστον 60 % του πληθυσμού, θα αναχαιτισθεί η νόσος, και η κοινωνία θα επανέλθει στην κανονικότητά της.
Ωστόσο μετά την έναρξη των εμβολιασμών, εκφράστηκαν πολλές και αντικρουόμενες γνώμες και απόψεις, ως προς την εγκυρότητα, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του εμβολίου όχι μόνον από εκκλησιαστικά πρόσωπα, αλλά και από ειδικούς επιστήμονες, οι οποίοι, είτε πήραν θετική στάση, είτε εξέφρασαν επιφυλάξεις. Η ελληνική κοινωνία δέχθηκε έναν απίστευτο καταιγισμό πληροφοριών και παραπληροφοριών, κυρίως από κανάλια και διαδίκτυο και πολλοί είναι εκείνοι που μέχρι σήμερα βρίσκονται σε δίλλημα, για το αν θα πρέπει τελικά να κάνουν το εμβόλιο, ή όχι. Τις ανησυχίες τους επιτείνουν και οι διάφορες συνομωσιολoγίες, αλλά και η στάση κάποιων «πνευματικών», οι οποίοι θέλουν να αποτρέψουν τα «πνευματικά τους παιδιά» από το εμβόλιο, ως ένα είδος «σφραγίσματος του Αντιχρίστου»! Μερικοί ισχυρίζονται ότι δεν πρόκειται για εμβόλιο, αλλά για μια πλατφόρμα τροποποιήσεως του γενετικού κώδικα. Άλλοι εξ’ αυτών εκφράζουν την αστήρικτη και αναπόδεικτη γνώμη ότι τα εμβόλια παρασκευάστηκαν δήθεν από κυτταρικές σειρές που προέρχονται από έμβρυα εκτρώσεων και μάλιστα των δεκαετιών 1960 και 1970!!! Και τούτο διότι οι παγκόσμιες εταιρείες, όπως η Pfizer και η Moderna, έχουν την τεχνογνωσία και τα οικονομικά μέσα διά την εύρεση ζώντων ιστών και κυττάρων από εθελοντές, ή αμοιβομένους δότες. Όπως ανακοίνωσε η εταιρεία Pfizer, η όλη διαδικασία διεξήχθη με τεχνητά μέσα και δεν χρησιμοποιήθηκαν ζώντα κύτταρα. Παρέλκει να αναφέρουμε, ότι ουδείς χριστιανός δύναται ποτέ να συναινέσει δι’ οιονδήποτε λόγον στο κακούργημα της δολοφονίας των εξ’ άκρας συλλήψεως ανθρωπίνων όντων, που διαπράττεται με το ανοσιούργημα των εκτρώσεων. Ενθυμούμεθα πάντες το αποκαλυπτικότατο ντοκυμαντέρ «Η σιωπηρή κραυγή», που παρουσιάζει αποδεδειγμένως το έγκλημα των εκτρώσεων και την τρομακτική αγωνία του διαμελιζομένου εμβρύου.
Επειδή πολλοί μας ρωτούν σχετικά με το φλέγον αυτό θέμα, αναγκαστήκαμε να προχωρήσουμε στην παρούσα δημοσίευση, προκειμένου να εκφράσουμε δημόσια τη γνώμη μας. Ευθύς εξ’ αρχής τονίζουμε, ότι δεν θα μιλήσουμε με τη γλώσσα της ιατρικής και της βιοτεχνολογίας, διότι δεν την κατέχουμε. Παρά ταύτα όμως θεωρήσαμε, ότι μπορούμε να εκφράσουμε κάποιες σκέψεις μας και να παραθέσουμε κάποιες γνώμες ειδικών επιστημόνων, οι οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες στους συνανθρώπους μας, που μας ζητούν πληροφορίες και οδηγίες για το εμβόλιο.
Τα εμβόλια είναι αναμφίβολα μια από τις σπουδαιότερες επιστημονικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών. Χάρις σ’ αυτά αντιμετωπίσθηκαν λοιμώδεις ασθένειες από μικρόβια και ιούς και σώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι. Θανατηφόρες ασθένειες του παρελθόντος, όπως η πολυομυελίτιδα και ο τέτανος, έχουν σχεδόν εξαφανισθεί, χάρις στα κατάλληλα εμβόλια, που εφαρμόστηκαν σε ευρεία κλίμακα στον γενικό πληθυσμό. Τα κλασικού τύπου εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν μέχρι σήμερα ήταν, είτε αδρανοποιημένοι ιοί και μικρόβια, είτε τμήματα αυτών, τα οποία όμως είναι ικανά να διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να παράγει αντισώματα.
Φυσικά, όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, πέρα από την ευεργετική δράση τους παρουσιάζουν σε ορισμένους ανθρώπους, σε μικρό ποσοστό ευτυχώς, παρενέργειες και επιπλοκές, όπως είναι λόγου χάριν οι αλλεργικές αντιδράσεις. Οι κατασκευαστικές εταιρείες προσπαθούν να περιορίσουν στο ελάχιστο τις ενδεχόμενες παρενέργειες, ενώ παράλληλα να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Είναι γνωστό επίσης ότι υπάρχουν περιπτώσεις συνανθρώπων μας, που δεν πρέπει να εμβολιαστούν για πολλούς και διαφόρους λόγους. Τέτοιες περιπτώσεις είναι, για παράδειγμα, ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, (λόγω κάποιας υποκείμενης νόσου, όπως τα λεγόμενα αυτοάνοσα νοσήματα), ή βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία, ή ακτινοθεραπεία, (για παράδειγμα εξ’ αιτίας ενός προχωρημένου καρκίνου με μεταστάσεις), ή παίρνουν κορτιζόνη μακροχρονίως, ή είναι εγκυμονούσες, ή θηλάζουσες μητέρες κ.λ.π. Ένα εμβόλιο, όπως και κάθε φάρμακο, προκειμένου να εγκριθεί η κυκλοφορία του από τους αρμόδιους υγειονομικούς οργανισμούς, θα πρέπει προηγουμένως να ελεγχθεί επιμελώς η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του. Προηγείται ένα μακροχρόνιο στάδιο δοκιμών σε πειραματόζωα και σε χιλιάδες εθελοντές ανθρώπους και στη συνέχεια εξάγονται τα στατιστικά συμπεράσματα, που θα κρίνουν την καταλληλότητα, ή μη του εμβολίου.
Ας έρθουμε τώρα στην περίπτωση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Όπως ομολογούν πολλοί ειδικοί επιστήμονες σχετικά με το εμβόλιο αυτό, ο προκαταρκτικός χρόνος των πειραματισμών και των δοκιμών, που προηγείται πάντοτε της κυκλοφορίας κάθε εμβολίου, ήταν στην προκειμένη περίπτωση πολύ σύντομος, προφανώς λόγω της επείγουσας κατάστασης, που επικρατεί παγκοσμίως. Κατανοούμε την αγωνία των κυβερνήσεων και του λαού να απαλλαγούν το συντομότερο δυνατό από τη νόσο, αλλά νομίζουμε ότι είναι δικαιολογημένη και η ανησυχία πολλών, που θεωρούν την έγκριση των εμβολίων βεβιασμένη.
Επιφυλάξεις διατυπώνουν κάποιοι και για τον τρόπο παραγωγής τους, με βάση την σύγχρονη βιοτεχνολογία και κατά πόσον αυτή δεν θα έχει μεσοπρόθεσμες, ή και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία τους. Προβληματισμός επικρατεί επίσης σε ορισμένους επιστήμονες εξ’ αιτίας κάποιων σοβαρών περιπτώσεων επιπλοκών που παρατηρήθηκαν παγκοσμίως μετά τη λήψη του εμβολίου, τύπου Pfizer/ ΒιοNTech. Πρόκειται για υγειονομικούς που, είτε αρρώστησαν βαριά, είτε κατέληξαν, πράγμα το οποίο δημιουργεί ερωτηματικά, για το πώς αντιδρά το εμβόλιο, όταν αυτός που το κάνει είναι ασυμπτωματικός φορέας του ιού, ή μολύνεται λίγες ώρες, ή μέρες μετά. Γύρω από το θέμα αυτό τοποθετήθηκε ο καθηγητής φαρμακολογίας του ΑΠΘ Δρ. Δημήτρης Κούβελας ο οποίος εξέφρασε τον προβληματισμό του σχετικά με τον τρόπο δράσεως του εμβολίου της Pfizer σε ασυμπτωματικούς φορείς του ιού: «Δεν ξέρουμε τι συμβαίνει σε ανθρώπους που νοσούν ασυμπτωματικά από COVID αυτή τη στιγμή. Εάν αυτοί εμβολιαστούν μπορεί να κάνουν μία αντίδραση, αυτό έχει φανεί να έχει γίνει τουλάχιστον σε ένα συνάδελφο στην Αθήνα, ο οποίος πήγε κατευθείαν στην εντατική μέσα σε 2-3 μέρες….Ο εν λόγω συνάδελφος από ότι έχω μάθει, είχε αρνητικά τεστ για τον κορωνοϊό, έκανε τον εμβολιασμό και ξαφνικά έκανε μία καταιγίδα κυτοκινών, (οξεία αντίδραση οργανισμού σε κορωνοϊό που κάνει τους ανθρώπους συνήθως να καταλήξουν), αιφνίδια μέσα σε ελάχιστες ώρες και αυτομάτως βγήκε και θετικός στον κορωνοϊό….Αυτή η αντίδραση κυτοκινών μας απασχολούσε, γιατί ενώ το εμβόλιο είναι ακίνδυνο από μόνο του, δηλαδή σε έναν φυσιολογικό άνθρωπο δεν περιμένουμε να κάνει απολύτως τίποτα (σσ. αρνητικό), αλλά όταν κάποιος είναι ταυτόχρονα μολυσμένος με Covid, ή μολύνεται στο μεσοδιάστημα στο παράθυρο ανοσίας, τότε το θεωρητικό ερώτημα που μας απασχολεί ως κλινικούς φαρμακολόγους είναι εάν η προσπάθεια του οργανισμού να κάνει αντισώματα για τον κορωνοϊό θα ενισχυθεί υπερβολικά από την προσπάθεια να κάνει αντισώματα για το εμβόλιο και αυτές οι δύο δράσεις θα μας φέρουν την καταιγίδα κυτοκινών ακόμα κι αν δεν έχει υπόβαθρο».
Σχετικά με το εν λόγω εμβόλιο ο ίδιος καθηγητής ανέφερε ότι είναι διαφορετικής τεχνολογίας, ότι δηλαδή είναι ένα προϊόν, που ο ίδιος δεν μπορεί να το ονομάσει ως «εμβόλιο» με την κλασική έννοια του όρου. Το χαρακτηρίζει ως «τεχνητό RNA του κορονοϊού», [ή ως m RNA (=RNA αγγελιοφόρος), όπως είναι γνωστό στον ιατρικό κόσμο], του οποίου όμως τον ακριβή τρόπο δράσεως δεν γνωρίζει. Θέτει μάλιστα τρία βασικά ερωτηματικά, στα οποία ο ίδιος αδυνατεί να απαντήσει: «Η πρώτη δυσκολία είναι η αστάθεια. Είπαν ότι το συντηρούν στους -70 βαθμούς, αλλά όταν αυτό γίνει ένεση στο αίμα μας, πώς καταστρέφεται; Γιατί δεν το “τρώνε” τα λευκά αιμοσφαίρια; Τι γίνεται; Λένε ότι το κατάφεραν. Το δεύτερο “ντουβάρι” που είχαμε να ξεπεράσουμε είναι πώς αυτό το RNA θα περάσει την κυτταροπλασματική μεμβράνη. Γιατί το RNA δεν περνούσε τη μεμβράνη και χρειαζόμασταν έναν ιό, τώρα δεν χρησιμοποιούν και μάλιστα καταφέρνουν να το περάσουν μέσα. Αυτό επίσης δεν ξέρουμε πώς το κάνουν. Και το τρίτο τεράστιο πρόβλημα είναι, πώς στοχεύω τα κύτταρα που πρέπει να “μιλήσουν”. Πώς αυτό που έφτιαξαν είναι σταθερό, μπαίνει στα συγκεκριμένα κύτταρα – όχι σε όποια βρίσκει μπροστά του, αλλά εκεί που χρειάζεται. Αυτά είναι τα τρία μεγάλα ερωτηματικά που οι εταιρείες λένε ότι τα ξεπέρασαν».
Ο διάσημος καθηγητής της παιδιατρικής στο University of New Mexico School of Medicine και διδάκτωρ ανοσολογίας κ. Ιωάννης Καλαμπόκης μας δίδει μια πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά και έγκυρη ενημέρωση, γύρω από το εμβόλιο της Pfizer, βασιζόμενος στο επίσημο έγγραφο που υπέβαλε η ίδια η Pfizer στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων για την εξουσιοδότηση του εμβολίου. Μας μεταφέρει δηλαδή, το τί λέει η ίδια η Pfizer που κατασκεύασε το εμβόλιο, πράγμα το οποίο έχει ασφαλώς ιδιαίτερα μεγάλη σημασία. Παρά κάτω σταχυολογούμε μερικά από όσα είπε: «Διάρκεια της προστασίας: Δεν είναι δυνατόν να αξιολογήσουμε την παρατεταμένη αποτελεσματικότητα του εμβολίου για περίοδο άνω των δύο μηνών. Αποτελεσματικότητα σε άτομα που έχουν προηγουμένως μολυνθεί με Covid 19: Τα διαθέσιμα στοιχεία είναι ανεπαρκή για να βγουν συμπεράσματα σε τέτοιες περιπτώσεις. Αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε ασυμπτωματικά κρούσματα, ή μολύνσεις: Τα στοιχεία είναι περιορισμένα, για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα εναντίον ασυμπτωματικών κρουσμάτων. Αποτελεσματικότητα του εμβολίου στις μακροχρόνιες επιπλοκές της ασθένειας Covid 19: Προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί, για το αν το εμβόλιο θα έχει επίπτωση στις μακροχρόνιες επιπλοκές της ασθένειας σε άτομα που μολύνονται παρά τον εμβολιασμό. Αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της θνησιμότητας: Μεγαλύτερος αριθμός ατόμων υψηλού κινδύνου για Covid 19 και υψηλότερες συχνότητες επίθεσης θα χρειαστούν για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της θνησιμότητας. Τα οφέλη της προστασίας από τον θάνατο πρέπει να αξιολογηθούν σε μεγαλύτερες μελέτες μετά την εξουσιοδότηση του εμβολίου. [Με λίγα λόγια δεν ξέρουμε προς το παρόν, αν αυτό το εμβόλιο προστατεύει από τον θάνατο]. Αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της μετάδοσης του Covid 19: Τα στοιχεία είναι περιορισμένα ώστε να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της μετάδοσης του Covid 19». Και καταλήγει ο κ. καθηγητής: «Αυτά που ξέρουμε», για το εμβόλιο «σε σχέση με αυτά που δεν ξέρουμε είναι ελάχιστα».
Ο Καθηγητής της Φυσικής του ΕΚΠΑ κ. Καμπιώτης Σπυρίδων σε πλήρη συμφωνία με τον προηγούμενο ερευνητή κ. Καλαμπόκη αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής σχετικά με το εμβόλιο της Pfizer: «Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες αλληλεπιδράσεων. Η συγχορήγηση του Comirnaty, (είναι η ονομασία του εμβολίου), με άλλα εμβόλια δεν έχει μελετηθεί. Σημ. γράφοντος: Αφού δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες αλληλεπιδράσεων και αφού δεν έχει μελετηθεί η συγχορήγηση του Comirnaty με άλλα εμβόλια, τότε γιατί προτρέπουν όλους, (εκτός λίγων συγκεκριμένων εξαιρέσεων), να τρέξουν να εμβολιαστούν;… Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία, θηλασμός: Δεν είναι γνωστό εάν το Comirnaty απεκκρίνεται στο ανθρώπινο γάλα. Σημ. γράφοντος: Όταν λοιπόν η γυναίκα φύγει από την κατηγορία της εγκύου, (που δεν πρέπει βάσει των οδηγιών να κάνει το εμβόλιο) και μπει στην κατηγορία που δεν διατρέχει κίνδυνο και άρα μπορεί να εμβολιαστεί, αλλά παράλληλα μπορεί και να θηλάσει, και εφόσον δεν είναι γνωστό εάν το Comirnaty περνάει στο μητρικό γάλα, τότε τι σόι γάλα θα είναι αυτό που θα θηλάσει το βρέφος;… Γονοτοξικότητα – Καρκινογένεση: Δεν πραγματοποιήθηκαν μελέτες γονοτοξικότητας, ούτε καρκινογένεσης. Σημ. γράφοντος: Τι μπορώ προσωπικά, ή οποιοσδήποτε άλλος να σημειώσει εδώ; Ξεκίνησαν να εμβολιάζουν χιλιάδες, εκατομμύρια κόσμου χωρίς να γνωρίζουν τι μπορεί να προκληθεί; Θα μου πείτε ότι θα το μάθουμε σε 3,4,5 χρόνια. Καλά, ό,τι πείτε…όσοι θα είμαστε εδώ και αν, τότε θα μάθουμε. Μέχρι τότε…».
Το συμπέρασμα από τα παρά πάνω είναι ότι προς το παρόν τουλάχιστον, όχι μόνο το ευρύ κοινό και οι ιδικοί επιστήμονες, αλλά ούτε ακόμη και αυτή η ίδια η κατασκευαστική εταιρεία Pfizer, (κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την εταιρεία Moderna), είναι εις θέση να μας ενημερώσει πάνω σε βασικά ερωτήματα που αφορούν το εμβόλιο, όπως αυτό φαίνεται ξεκάθαρα, από όσα παραθέσαμε προηγουμένως. Και τούτο διότι προφανώς δεν υπήρξε ο απαραίτητος χρόνος μελέτης και δοκιμών, που θα έπρεπε να προηγηθούν της κυκλοφορίας του σκευάσματος, ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν έχει εγκριθεί με τη διαδικασία, που αποκαλείται: «έγκριση υπό όρους». Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων θα αξιολογεί τουλάχιστον ετησίως τις νέες πληροφορίες για το εμβόλιο, (οι ίδιοι τα γράφουν όχι εμείς). Αυτό σημαίνει ότι αναμένονται στο μέλλον περισσότερες αποδείξεις σχετικά με το εμβόλιο. Μ’ άλλα λόγια οι άνθρωποι που ήδη άρχισαν να εμβολιάζονται παγκοσμίως, γίνονται κατά κάποιον τρόπο πειραματόζωα, για να εξαχθούν συμπεράσματα και να δοθούν απαντήσεις σε ερωτήματα, που η Pfizer προς το παρόν αδυνατεί να απαντήσει.
Με βάση τα όσα παρά πάνω παραθέσαμε, δεν είμαστε σε θέση, ούτε να προτρέψουμε, ούτε να αποτρέψουμε κάποιον από τον εμβολιασμό. Αφήνουμε τον καθένα να σκεφτεί ο ίδιος και να αποφασίσει γύρω από το θέμα αυτό. Αναγκαίο όμως θεωρούμε, όποιος τελικά αποφασίσει να κάνει το εμβόλιο, πρώτον μεν να ρωτήσει προηγουμένως τον προσωπικό του γιατρό, ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό των ασθενειών, που πέρασε στο παρελθόν. Και δεύτερον να ζητήσει και να διαβάσει προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης, εάν αυτό είναι εφικτό, πριν να κάνει το εμβόλιο.
Προφανώς το πνευματικό μέρος της απόφασής του θα πάρει ο πνευματικός του, ο οποίος θα κρίνει την ψυχική του κατάσταση και θα τον προτρέψει, ή θα τον αποτρέψει από τον εμβολιασμό, πάντα με κριτήριο τη σωτηρία της ψυχής του και την υγεία του σώματος, η οποία είναι και αυτή δώρο του Θεού. Χρειάζεται προφανώς νηφαλιότητα, ηρεμία, προσευχή και πίστη στο Θεό, ο Οποίος είναι ο μεγάλος ιατρός των ψυχών και των σωμάτων μας και ο Οποίος χρησιμοποιεί τις ασθένειες – κατάλοιπα της φθοράς εξ’ αιτίας της αμαρτίας – ως φάρμακα για την σωτηρία μας. Για μας τους πιστούς μεγαλύτερη αξία έχει η υγεία της ψυχής, χωρίς να αμελούμε και την υγεία του σώματος, το οποίο είναι ναός του Αγίου Πνεύματος.
